– မဟုတ်ဘူးလို့ ပြောတဲ့ ဥပမာတွေ ရှိမယ် မထင်ဘူး။ အာဏာပိုင်တွေဆီက တောင်းဆိုမှုတွေကအလွန်ပြင်းထန်တယ်လို့ Revhaug က ဆိုပါတယ်။ တယ်လီနောက ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ အချက်အလက်တွေကို ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ ကိစ္စတွေမှာ နိုဗယ်ဆုရှင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ထိခိုက်ခဲ့ပါတယ်။
ကုမ္ပဏီရဲ့ကိုယ်ပိုင်အကဲဖြတ်ချက်မှာ-
“ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ နဲ့ ဆက်နွှယ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေမှာ ဖြစ်နိုင်ချေရှိတဲ့ အကျင့်ပျက်ခြစားမှုတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီးစစ်တပ်ရဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေကို ထောက်ခံဖို့အရေအတွက်ကို တောင်းဆိုထားဖွယ်ရှိပါတယ်။” ဒီအချက်အလက်ကို ထုတ်ပြန်ခြင်းနဲ့တယ်လီနောဟာမြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးချယ်တင်မြှောက်ထားတဲ့ခေါင်းဆောင်ကို စစ်အစိုးရရဲ့ နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှုမှာ ပါဝင်ကူညီနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို အဂတိလိုက်စားမှုနဲ့၂၀၂၁ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလက ထောင်ဒဏ် လေးနှစ် ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ စွဲချက်အမျိုးမျိုးအတွက် ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခြင်းခံရပြီးစုစုပေါင်း ထောင်ဒဏ် ၃၃ နှစ် ချမှတ်ခံခဲ့ရပါတယ်။ သူ့သားကင်မ် က လန်ဒန်မှာ တွေ့တဲ့အခါ ပြင်းပြင်းထန်ထန် တုံ့ပြန်ပါတယ်။
“တယ်လီနောအနေနဲ့ ဒီအချက်အလက်တွေကို လွှဲမပေးသင့်ပါဘူး။ဒီအစား ၎င်းတို့ဟာစစ်အစိုးရကို သိသာထင်ရှားတဲ့ အာဏာကို ပေးဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါမှ လူတွေကို လိုက်ရှာနိုင်မယ်”လို့ကင်မ်ကပြောပါတယ်။ ကင်မ် ဟာ ၁၉၉၁ ခုနှစ်က Oslo မှာ Edvard Grieg ရဲ့မိခင်ကိုယ်စားငြိမ်းချမ်းရေးဆုကိုရယူခဲ့တဲ့အခါအသက် 14 နှစ်ရှိခဲ့ပါတယ်။
—————————————————————————————————-
ဩဂုတ်လ ၂၉၊ ၂၀၂၅။ သောင်ရင်းသတင်းလွှာ
တယ်လီနောဟာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းပြီးနောက် မြန်မာနိုင်ငံရှိ အရေးကြီးတဲ့ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ အချက်အလက်တွေကို စစ်အစိုးရဆီ အချိန်အတော်ကြာ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့ပါတယ်။
ကုမ္ပဏီဟာဝဘ်ဆိုက်တွေကို ပိတ်ပြီး ဖုန်းတွေကို ပိတ်ဆို့ထားပါတယ်။ နိုဘယ်လ်ဆုရှင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အပါအဝင်သုံးစွဲသူတွေရဲ့ကိုယ်ရေးအချက်အလက်တွေကိုစစ်အစိုးရဆီကိုမျှဝေခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ “ဒါက အံ့သြစရာပါ။ ကဲ့ရဲ့စရာပါ။ နော်ဝေကုမ္ပဏီက ဒီလိုမျိုး လုပ်မှာလား။ နော်ဝေးက အမေ့ကို အမြဲထောက်ခံတယ်”ဒါဟာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ သား ကင်မ်အဲရစ်က NRK ကို ပြောတာပါ။
ဖမ်းဆီးမှုတွေ-
ကင်မ်က မြန်မာနိုင်ငံမှာ တယ်လီနောနဲ့စစ်အစိုးရတို့ ဘယ်လိုပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့တယ်ဆိုတာကို ပြသတဲ့ တွေ့ရှိချက် အသစ်တွေအပေါ် အခြေခံပြီး သီးသန့်အင်တာဗျူးတစ်ခု NRK ကိုပေးခဲ့ပါတယ်။ အာဏာသိမ်းဖို့ကြံစည်သူတွေရဲ့တောင်းဆိုချက်အရ မိုဘိုင်းလ် သုံးစွဲသူ ၁,၃၀၀ ရဲ့ ကိုယ်ရေးအချက်အလက်တွေကို လွှဲပြောင်းပေးခဲ့တယ်လို့ NRK ကဆိုပါတယ်၊ ဒါမှမဟုတ် ၎င်းတို့ရဲ့ဖုန်းတွေကို ပိတ်ခဲ့ပါတယ်။ NRK ကဝင်ရောက်ကြည့်ရှုခွင့်ရရှိထားတဲ့ယခင်အမည်မသိစာရွက်စာတမ်းတွေမှာတယ်လီနောရဲ့ကိုယ်ပိုင်သုံးသပ်ချက်တွေလည်း ပါဝင်ပါတယ်။ တယ်လီနောဟာ ထိလွယ်ရှလွယ်တဲ့ဒေတာတွေကို မျှဝေခဲ့ရင် သုံးစွဲသူ ၅၀၀ နီးပါးကို ဖမ်းဆီးခံရနိုင်ခြေရှိတယ်လို့၎င်းတို့က ပြသနေပါတယ်။ စာရွက်စာတမ်းတွေမှာ တယ်လီနောကသတင်းအချက်အလက်တွေကို အသုံးပြုမယ်လို့ စစ်အစိုးရကိုယ်တိုင်က ပြောထားတဲ့အချက်အလက်တွေလည်း ပါရှိပါတယ်။ လူတွေကို ဖမ်းဆီးပြီး ထောင်ဒဏ် သုံးနှစ်ကနေ ခုနစ်နှစ်အထိ ချမှတ်ဖို့လည်းပါဝင်ပါတယ်။ ဖြစ်ပျက်ခဲ့တာကို တယ်လီနောက အတည်ပြုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကုမ္ပဏီရဲ့ စီမံခန့်ခွဲမှုအနေနဲ့က ရွေးချယ်စရာမရှိဘူးလို့ ပြောပါတယ်။စစ်တပ်ရဲ့ အမိန့်ကို ငြင်းဆန်ခြင်းရဲ့အကျိုးဆက်ဟာ ကျနော်တို့ရဲ့ဝန်ထမ်းတွေကို အသက်အန္တရာယ်ရှိတဲ့ အခြေအနေတွေကိုဖော်ထုတ်ပြသခြင်း ဖြစ်တယ်လို့ Jon Omund Revhaug ရဲ့ပြောကြားချက်အရ သိရပါတယ်။ သူဟာ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်မှာ Telenor Myanmar (TML) ရဲ့ CEO ဖြစ်ခဲ့သူပါ။ စစ်အစိုးရရဲ့ တောင်းဆိုချက်တွေကို နိုင်ငံပိုင် နော်ဝေကုမ္ပဏီက တစ်ကြိမ်မျှ ထုတ်ဖော်ပြောကြားခြင်း မရှိသေးပါဘူး။ Telenor က အတည်ပြုချက် တစ်စုံတစ်ရာ ပေးထားပါတယ်။
– မဟုတ်ဘူးလို့ ပြောတဲ့ ဥပမာတွေ ရှိမယ် မထင်ဘူး။ အာဏာပိုင်တွေဆီက တောင်းဆိုမှုတွေကအလွန်ပြင်းထန်တယ်လို့ Revhaug က ဆိုပါတယ်။ တယ်လီနောက ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ အချက်အလက်တွေကို ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ ကိစ္စတွေမှာ နိုဗယ်ဆုရှင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ထိခိုက်ခဲ့ပါတယ်။
ကုမ္ပဏီရဲ့ကိုယ်ပိုင်အကဲဖြတ်ချက်မှာ-
“ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ နဲ့ ဆက်နွှယ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေမှာ ဖြစ်နိုင်ချေရှိတဲ့ အကျင့်ပျက်ခြစားမှုတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီးစစ်တပ်ရဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေကို ထောက်ခံဖို့အရေအတွက်ကို တောင်းဆိုထားဖွယ်ရှိပါတယ်။” ဒီအချက်အလက်ကို ထုတ်ပြန်ခြင်းနဲ့တယ်လီနောဟာမြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးချယ်တင်မြှောက်ထားတဲ့ခေါင်းဆောင်ကို စစ်အစိုးရရဲ့ နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှုမှာ ပါဝင်ကူညီနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို အဂတိလိုက်စားမှုနဲ့၂၀၂၁ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလက ထောင်ဒဏ် လေးနှစ် ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ စွဲချက်အမျိုးမျိုးအတွက် ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခြင်းခံရပြီးစုစုပေါင်း ထောင်ဒဏ် ၃၃ နှစ် ချမှတ်ခံခဲ့ရပါတယ်။ သူ့သားကင်မ် က လန်ဒန်မှာ တွေ့တဲ့အခါ ပြင်းပြင်းထန်ထန် တုံ့ပြန်ပါတယ်။
“တယ်လီနောအနေနဲ့ ဒီအချက်အလက်တွေကို လွှဲမပေးသင့်ပါဘူး။ဒီအစား ၎င်းတို့ဟာစစ်အစိုးရကို သိသာထင်ရှားတဲ့ အာဏာကို ပေးဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါမှ လူတွေကို လိုက်ရှာနိုင်မယ်”လို့ကင်မ်ကပြောပါတယ်။ ကင်မ် ဟာ ၁၉၉၁ ခုနှစ်က Oslo မှာ Edvard Grieg ရဲ့မိခင်ကိုယ်စားငြိမ်းချမ်းရေးဆုကိုရယူခဲ့တဲ့အခါအသက် 14 နှစ်ရှိခဲ့ပါတယ်။
အခု သူက အောက်ပါအတိုင်း ပြောပါတယ် ။
“တယ်လီနောဟာ ဒေတာတွေကို ဖျက်ပြီး နိုင်ငံကနေထွက်သွားသင့်ပါတယ်”လို့ဆိုပါတယ်။ မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ Jon Omund Revhaug ကပြောပါတယ်။ ဝန်ထမ်းတွေရဲ့ လုံခြုံရေးအတွက် ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်းဟာအခြားအရာအားလုံးထက် သာလွန်ပါတယ်လို့လည်းသူကဆိုပါတယ်။ “ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့သားက ပြင်းပြင်းထန်ထန် တုံ့ပြန်တာကို ကျွန်တော် အပြည့်အဝ နားလည်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လုံးဝကြောက်စရာကောင်းတဲ့ ပါဝါယန္တရားနဲ့ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပါတယ်။ အာဏာပိုင်တွေက ဤအချက်အလက်ကို အသုံးပြုခဲ့ခြင်းအတွက် ကျနော်တို့မှာတာဝန်မရှိပါဘူး”လို့လည်းသူကဆိုပါတယ်။ တယ်လီနောကခွဲခြားထားတဲ့စာရွက်စာတမ်းတွေဟာ စစ်အစိုးရမှာပြတ်သားတဲ့ ဗျူဟာတစ်ခုရှိကြောင်း ပြသနေပါတယ်။ နာမည်ကြီးတွေအကြောင်း အချက်အလက်တွေကို ရှာနေတာလို့လည်း NRK ကဆိုပါတယ်။ အမည်တွေ၊ လိပ်စာတွေ၊ ခေါ်ဆိုမှုမှတ်တမ်းတွေ၊ SMS အချက်အလက်တွေနဲ့နောက်ဆုံးသိရှိထားတဲ့နေရာတွေကိုပေးအပ်ခဲ့တယ်လို့ NRK ကဆက်လက်ဖော်ပြပါတယ်။ မကြာခဏဆိုသလို ပါဝင်ပတ်သက်မှုကြောင့် အသက်အန္တရာယ် ကြုံခဲ့ရတဲ့ လူငယ်တွေအကြောင်းဖြစ်ပါတယ်။ လန်ဒန်က ကင်မ်က အောက်ပါအတိုင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ – ကုမ္ပဏီကြီးတွေဟာ၎င်းတို့နှင့်ဝေးကွာနေသင့်တဲ့သူတွေကို အရိပ်အယောင် ပေးဆောင်လေ့ရှိကြောင်း ကျနော်တို့တို့သိပါတယ်။ မင်္ဂလာပါ တယ်လီနောနဲ့ပတ်သက်ပြီး အထူးသဖြင့် အရှေ့တောင်အာရှရှိ ကုမ္ပဏီတွေရဲ့လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုများနဲ့ပတ်သက်ပြီး လောလောဆယ်တွင် ကျနော်တို့ များစွာလုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ သင့်ဆီမှာ ကျနော်တို့အတွက် အကြံဉာဏ်တွေ ရှိပါသလား သို့မဟုတ် သင်သိသင့်တယ်လို့ သင်ထင်သော သို့မဟုတ် စစ်ဆေးသင့်သည်ဟု သင်ထင်တဲ့တယ်လီနောအကြောင်း သင်သိပါသလား။ ကျနော်တို့တို့ထံ အီးမေးလ်တစ်စောင်ပေးပို့ရန် အားမနာပါနဲ့။ တနည်းအားဖြင့် 95.22.30.63 မှာကျနော်တို့ကို ဖုန်းခေါ်ဆိုနိုင်ပါတယ်။ ကုဒ်ဝှက်ထားတဲ့အက်ပ် Signal မှာတူညီတဲ့နံပါတ်ကို သင်သုံးနိုင်ပါတယ်။
Bjørn Olav Nordahl နဲ့Maria Hasselgård
အဲမောင်း
NRK ကဖော်ပြတဲ့Telenor delte sensitive persondata med militærjunta ကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာမှတဆင့်ဆီလျှော်အောင်ပြန်ဆိုပါတယ်။
