စက်တင်ဘာ ၄၊ ၂၀၂၅။ သောင်ရင်းသတင်းလွှာ
တီယန်ကျင်းမြို့မှာ မှာကျင်းပတဲ့ ရှန်ဟိုင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးမှာ တရုတ်နိုင်ငံက မင်းအောင်လှိုင်ကို “မြန်မာ့ ယာယီသမ္မတ” အဖြစ် ရည်ညွှန်းပြီး စစ်အာဏာရှင်တွေရဲ့ အရည်အချင်းတွေကို မြှင့်တင်ပေးခဲ့ပါတယ်။ အိန္ဒိယဟာ၎င်းရဲ့အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံနဲ့စီးပွားရေးဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်အသစ်များစွာကို လက်မှတ်ရေးထိုးပြီးနောက် မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဒီဇင်ဘာလ ရွေးကောက်ပွဲကို စောင့်ကြည့်ဖို့ကိုယ်စားလှယ် အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့စေလွှတ်ဖို့စီစဉ်နေပါတယ်။ ရှီကျင့်ဖျင်က မြန်မာနိုင်ငံကို SCO အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုပြီး မြန်မာရဲ့ ပေါင်းစည်းမှုကို တရုတ်ဦးဆောင်တဲ့ဒေသတွင်း ပလက်ဖောင်းတွေအဖြစ် ခိုင်မာစေမယ်လို့ ကတိပြုခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံ မြောက်ပိုင်း တီယန်ကျင်းမြို့မှာစက်တင်ဘာ ၁ရက်နေ့က ကျင်းပတဲ့နောက်ဆုံးအကြိမ် ရှန်ဟိုင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ (SCO) ထိပ်သီးအစည်းအဝေးမှာမြန်မာစစ်အစိုးရက တရားဝင်မှု ရရှိခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ပြည်တွင်းစစ်ကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့တဲ့၂၀၂၁ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းမှုမှာ တာဝန်ရှိတဲ့ မင်းအောင်လှိုင်ဟာဘေဂျင်းကသာမက နယူးဒေလီကလည်း သိသာထင်ရှားတဲ့သံတမန်ရေးရာ အသိအမှတ်ပြုမှု ရရှိထားပါတယ်။ မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ တရုတ်နိုင်ငံမှာ ထင်ရှားတဲ့ ကြိုဆိုမှုမှာ ကော်ဇောနီတွေနဲ့ ပြောင်လက်တောက်ပနေတဲ့ ဇိမ်ခံကားတွေသာမက ယခင်မြန်မာအစိုးရရဲ့ အကြီးအကဲအဖြစ် တရားဝင် အသိအမှတ်ပြုခံရခြင်းလည်း ပါဝင်ပါတယ်။ ၃၀၂ခုနှစ် အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် တရုတ် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနက ၎င်းကို “မြန်မာနိုင်ငံ၏ ခေါင်းဆောင်” လို့ရည်ညွှန်းခြင်းဟာ လွန်ခဲ့သည့် လေးနှစ်အတွင်း ဘေဂျင်းက မဟာဗျူဟာမြောက် မရေရာတဲ့သဘောထားကွဲလွဲမှုတွေကို ထိန်းသိမ်းရန် လေးနှစ်အတွင်း အသုံးပြုခဲ့တဲ့ စကားလုံးဖြစ်ပါတယ်။ လေ့လာသူအများအပြားအတွက်၊ ဒီဆုံးဖြတ်ချဟာ မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ နိုင်ငံရေးအစီအမံတွေအထူးသဖြင့် မဲဆန္ဒနယ် ၃၀၀ ခန့်မှာ ဒီဇင်ဘာလမှာကျင်းပဖို့စီစဉ်ထားသည့် အမျိုးသားအဆင့် ရွေးကောက်ပွဲတွေနဲ့ပတ်သက်တဲ့ အများစုဟာအာဏာသိမ်းဆန့်ကျင်ရေး တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေရဲ့ထိန်းချုပ်မှုအောက်မှာ ရှိနေတဲ့လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ ထိန်းချုပ်မှုအောက်မှာ ရှိနေပါတယ်။
အခုအချိန်အထိ မြို့နယ်ပေါင်း ၃၃၀ မှာ ၁၄၅ ခုသာ စစ်တမ်းကောက်ယူပြီးဖြစ်ပါတယ်။ ပြင်ပလေ့လာသူတွေရဲ့ ပြောကြားချက်အရ အဆိုပါ ရွေးကောက်ပွဲတွေဟာ အတုအယောင်ဖြစ်ပြီး မြန်မာစစ်တပ်ဟာနယ်မြေတစ်စိတ်တစ်ပိုင်းကိုသာ ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ပြီး စစ်အစိုးရကို ဆန့်ကျင်တဲ့တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေကို ဆက်လက်တိုက်ခိုက်နေခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်သော်လည်း ဒီအကြောင်းကြောင့် အတိအကျပြောရရင် တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယတို့လိုအာရှအင်အားကြီးတွေရဲ့ပံ့ပိုးမှုဟာ စစ်အာဏာရှင်တွေအတွက် အရေးကြီးပါတယ်။ မြေပြင်မှာအရှုံးပေါ်နေပေမယ့်လည်း မင်းအောင်လှိုင်က အာဏာကို ချုပ်ကိုင်ထားဆဲလို့ဆိုနိုင်ပါတယ်။ အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် နာရန်ဒရာမိုဒီနဲ့SCO ထိပ်သီးအစည်းအဝေးအပြီးမှာ နယူးဒေလီက ၎င်းရဲ့ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို စောင့်ကြည့်လေ့လာဖို့ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ကို စေလွှတ်မယ်လို့မြန်မာစစ်အစိုးရက ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ “တွေ့ဆုံပွဲမှာ နှစ်နိုင်ငံ နယ်စပ်ဒေသ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ တည်ငြိမ်ရေး ဆောင်ရွက်ပေးရေး၊ ကုန်သွယ်မှုမြှင့်တင်ရေး၊ ချစ်ကြည်ရေးနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု တိုးမြှင့်ရေး စတဲ့ သဘောထားအမြင်တွေကို ဖလှယ်ခဲ့ကြတယ်လို့ အစိုးရပိုင် Global New Light of Myanmar သတင်းစာမှာ ရေးသားထားပါတယ်။ လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲတွေ ပြုလုပ်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ မိုဒီက အလေးပေး ပြောကြားခဲ့ပေမယ့်လည်း တစ်ချိန်တည်းမှာ မြန်မာအစိုးရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်တွေအရ နှစ်နိုင်ငံ ဆွေးနွေးမှုတွေဟာမြန်မာနိုင်ငံမှာ ပေါကြွယ်ဝတဲ့မြေရှားသတ္ထုတွေ အပြင် စွမ်းအင်ထုတ်လုပ်ရေးနဲ့လုံခြုံရေးတို့အပေါ် အပြန်အလှန် ဆွေးနွေးမှုတွေသက်ရောက်ခဲ့ပါတယ်။ အိန္ဒိယရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်တွေဟာ အခုအချိန်အထိ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ သီးသန့်လွှမ်းမိုးမှုအောက်မှာ ရှိနေတဲ့မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် မဟာဗျူဟာမြောက် ပြန်လည် ညီညွတ်မှုကို ထင်ဟပ်နေပုံရပါတယ်။
မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ SCO ထိပ်သီးအစည်းအဝေးမှာမြန်မာနဲ့ တရုတ်ကုမ္ပဏီတွေအထူးသဖြင့် မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ ဆက်နွယ်နေတဲ့စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေနဲ့ ခေတ်သစ်ပိုးလမ်းမ(Belt and Road Initiative) တစ်လျှောက် လုပ်ဆောင်နေတဲ့စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ၊ ကြီးမားတဲ့ အခြေခံအဆောက်အဦ ပရောဂျက်ကို တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်နဲ့ ၂၀၁၃ ခုနှစ်မှာစတင်ဆောင်ရွက်ခဲ့တဲ့SCO ထိပ်သီးအစည်းအဝေးမှာ အနည်းဆုံး နားလည်မှုစာချွန်လွှာ ခုနစ်ခု လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပါတယ်။ ဒီလိုအခြေအနေမျိုးမှာတောင် သဘောတူညီချက်အချို့ဟာ အိန္ဒိယထံကတိတ်တဆိတ်ထောက်ခံမှုရရှိခဲ့ပြီး အထူးသဖြင့် အိန္ဒိယအရှေ့မြောက်ဘက်ရှိ စတီးဝဲလ်(ယခင် လီဒိုလမ်း) ကို မြန်မာနိုင်ငံရှိ ပန်ဆောလမ်းကတဆင့် တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ဆက်သွယ်ထားတဲ့စတီးဝဲလ်လမ်း တိုးချဲ့မှုကိုသဘောတူညီမှုအချို့ ရရှိထားဖွယ်ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့်မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ အထူးခြားဆုံး အောင်မြင်မှုကရှန်ဟိုင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့မှာ မြန်မာနိုင်ငံကို အပြည့်အ၀ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအဖြစ် ထည့်သွင်းဖို့ရှီကကတိကဝတ်ပြုထားဆဲဖြစ်ပါတယ်။ “မြန်မာနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် နယ်စပ်ဒေသရှိ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေကို တရုတ်နိုင်ငံက ဖိအားပေးမှုတွေကြောင့် ပေါ်ပေါက်လာတဲ့ ငြိမ်းချမ်းတဲ့ အခြေအနေတွေအတွက် ကျေးဇူးတင်ကြောင်း ပြောကြားလိုပါတယ်”လို့ မင်းအောင်လှိုင်က တွေ့ဆုံစဉ်မှာမြန်မာစစ်အစိုးရကို ဆန့်ကျင်သည့်ကြားကတရုတ်အစိုးရ လက်အောက်ရှိ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေထိန်းချုပ်ထားတဲ့ရှမ်းပြည်နယ်ရှိ နယ်မြေတွေကို ရည်ညွှန်းပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ SCO အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် မြန်မာနိုင်ငံကို တရုတ်ဦးဆောင်တဲ့စီးပွားရေးနဲ့လုံခြုံရေးပလပ်ဖောင်းတွေပိုမိုပေါင်းစည်းနိုင်စေမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနိုင်ငံရေးပရောဂျက်မှာ မြန်မာ၏အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်ခြင်းအတွက် တရုတ်နိုင်ငံကသူ့ရဲ့မဟာဗျူဟာအကျိုးစီးပွားကို ဆောင်ရွက်ပေးတဲ့အခြေခံအဆောက်အအုံနဲ့စီးပွားရေး-စက်မှုလုပ်ငန်းတွေဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို မြှင့်တင်ပေးမှာဖြစ်ပါတယ်။
အဲမောင်း
Asia News စာမျက်နှာမှာဖော်ပြတဲ့General Min Aung Hlaing is the real winner at the Tianjin meeting ကိုပြန်ဆိုပါတယ်။
