ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံမှ ဟွန်ဆန်နှင့် မြန်မာစစ်အစိုးရက အမေရိကန် ရန်ပုံငွေဖြင့်ရပ်တည်နေသောမီဒီယာများ ပိတ်သိမ်းခြင်းအား ဝမ်းသာဂုဏ်ပြုနေ

မတ်လ ၁၈၊ ၂၀၂၅။ သောင်ရင်းသတင်းလွှာ

ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ဟွန်ဆန်သည် အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရန့်၏ ဖက်ဒရယ်ရန်ပုံငွေကို ဖြတ်တောက်ပြီးRFA အပါအဝင် အမေရိကန်ထောက်ပံ့ထားသည့် အသံလွှင့်ဌာနများကိုထောက်ပံ့မှုဖြတ်တောက်ရန်ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ထောက်ခံကြောင်းမတ်လ ၁၇ ရက်နေ့ တွင် ပြောကြားခဲ့သည်ဟု The Diplomact စာမျက်နှာကဖော်ပြသည်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဖိလစ်ပိုင်တွင် ကျင်းပသည့် အာဆီယံ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင်Trump နှင့် သူဓာတ်ပုံတွဲရိုက်ထားသည့် သူ့ Facebook စာမျက်နှာ၌ ပို့စ်တစ်ခုတင်ရာတွင် “အမေရိကန်အစိုးရ ထောက်ပံ့ထားတဲ့ သတင်းကွန်ရက်တွေကနေပြီးသတင်းအတုတွေကို တိုက်ဖျက်ဖို့ ကမ္ဘာကို ဦးဆောင်နိုင်တဲ့ သတ္တိရှိတဲ့အတွက် အမေရိကန်သမ္မတကို ချီးကျူးပါတယ်”ဟုဆိုခဲ့သည်။

“ဒါဟာ သတင်းအတုတွေ၊ မဟုတ်မမှန် လိမ်ညာမှုတွေ၊ လိမ်လည်လှည့်ဖြားမှုတွေ၊ လှုံ့ဆော်မှုတွေနဲ့ ကမ္ဘာတဝှမ်း မငြိမ်မသက်မှုတွေ ဖယ်ရှားပစ်ဖို့ အဓိက ပံ့ပိုးကူညီမှုတစ်ခုပဲ” ဟု ၎င်းက ရေးသားခဲ့သည်။ မတ် ၁၄ ရက်တွင်၊ သမ္မတထရန့်သည် “သမ္မတကဆုံးဖြတ်သောဖက်ဒရယ်ဗျူရိုကရေစီထဲတွင်မလိုလားအပ်သောအရာများဖြစ်သည့် RFA နှင့် Voice of America (VOA) အပါအဝင် မီဒီယာများကို ငွေကြေးထောက်ပံ့သည့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာမီဒီယာအတွက် အမေရိကန်အေဂျင်စီကစာရင်းပြုစုထားသည့် အမှုဆောင်အမိန့်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ဖြတ်တောက်မှုများသည် “အခွန်ထမ်းသူများသည် အစွန်းရောက်ဝါဒဖြန့်ခြင်းကိုမလိုလားတော့ကြောင်း သေချာစေလိမ့်မည်” ဟု အိမ်ဖြူတော်က ပြောကြားခဲ့သည်။ အုပ်ချုပ်ရေး၏ Government Efficiency ဌာနကို ဦးဆောင်နေသည့် Elon Musk သည် အမေရိကန်မှ ထောက်ပံ့ထားသော မီဒီယာအဖွဲ့အစည်းများကို ယခင်က ရေးသားခဲ့သည် “အမေရိကန်အခွန်ထမ်းပြည်သူတွေရဲ့ငွေကိုသုံးပြီးတစ်နှစ်လျှင် ဒေါ်လာတစ်ဘီလီယံကို မီးရှို့ပြီး သူတို့ကိုယ်သူတို့ စကားပြောနေသော အစွန်းရောက်အရူးများသာ ကျန်တော့သည် ဟုလည်းသူကဆိုခဲ့သည်။ အရှေ့ဥရောပ၊ ဗဟိုအာရှ၊ ကော့ကေးဆပ်နှင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းတို့ကို ဝန်ဆောင်မှုပေးနေသည့် RFE/RL အပါအဝင် အဆိုပါမီဒီယာများကို ပိတ်ပစ်ခြင်းအား ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံအပါအဝင် သတင်းထောက်များနှင့် လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားသူများက ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ရှုတ်ချခဲ့သည်။

RFA နှင့် VOA တို့သည် နိုင်ငံတွင်း အကျင့်ပျက်ခြစားမှုနှင့် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ပြဿနာများကို ခမာနှင့် အင်္ဂလိပ် နှစ်ဘာသာဖြင့် ကျယ်ပြန့်စွာအစီရင်ခံခဲ့သည်မှာ နှစ်ပေါင်းများစွာကြာခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ ဟွန်ဆန်နှင့် ၎င်း၏သားအကြီးဆုံး ဟွန်မာနက်တို့သည် နိုင်ငံအတွင်း လွတ်လပ်သော သတင်းစာပညာကို ဖယ်ရှားပစ်ရန် ခြေလှမ်းများ လုပ်ဆောင်နေသောကြောင့် ၎င်းတို့၏ အရေးပါမှုသည် လွန်ခဲ့သည့်ဆယ်စုနှစ်များအတွင်းသာ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ စက်တင်ဘာလတွင် အစိုးရက ၁၉၉၂-၉၃ ခုနှစ်အတွင်း ကုလသမဂ္ဂ ငြိမ်းချမ်းရေး ထိန်းသိမ်းမှု မစ်ရှင်၏ ပံ့ပိုးမှုဖြင့် တည်ထောင်ခဲ့သော နိုင်ငံခြားပိုင် သတင်းစာ နှစ်ခုအနက် တစ်ခုဖြစ်သည့် ကမ္ဘောဒီးယားနေ့စဉ် သတင်းစာအား ပိတ်သိမ်းရန် ဖိအားပေးခဲ့သည်။

ဤသတင်းဌာနများအနက် ဒုတိယမြောက်ဖြစ်သော ဖနွမ်းပင်ပို့စ်ကို ၂၀၁၈ ခုနှစ် မေလတွင် အစိုးရနှင့် အဆင်ပြေသော မလေးရှားရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများထံ အပြင်းအထန်ရောင်းချစေခဲ့သည်။ အဆိုပါဆုံးရှုံးမှုများမှ ကျန်ရစ်ခဲ့သော လေဟာနယ်ကို ဖြည်ဆည်းပေးခဲ့သည် VID English သတင်းသည်လည်း ၂၀၂၃ခုနှစ်ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ပိတ်သိမ်းခဲ့သည်။ RFA သည် ၂၀၁၇ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် ဖနွမ်းပင်ရှိ ၎င်း၏ဗျူရိုရုံးကို ပိတ်ပစ်ရန်ဖိအားအပေးခဲ့ရပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ တွင် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံအတွင်း ဝင်ရောက်ခြင်းမှ ပိတ်ပင်ခံခဲ့ရသော်လည်း ဗွီအိုအေနှင့် ဝါရှင်တန်ဒီစီရှိ ၎င်းတို့၏ သတင်းခန်းများမှကမ္ဘောဒီးယားသို့ သတင်းပေးပို့ချက်များအား ဆက်လက်တင်ပြခဲ့သည်။

ဟွန်ဆန်၏ တုံ့ပြန်မှုသည် အမေရိကန် ဒီမိုကရေစီ မြှင့်တင်ရေး ကြိုးပမ်းမှုများကို ကာလရှည်ကြာ ဆန့်ကျင်ခဲ့သော အာရှအစိုးရများ၏ ကျယ်ပြန့်သော စိတ်အားထက်သန်မှုကို ထင်ဟပ်စေသည်။ ဗွီအိုအေနှင့် RFA တို့သည် ဆူပူအုံကြွမှုကို ဖြစ်စေပြီး တိုင်းရင်းသားစည်းလုံးညီညွတ်မှု အားနည်းစေသည့် နှစ်ပေါင်းများစွာ ကွဲလွဲနေသော နိုင်ငံရေးဝါဒကို အဆုံးသတ်နိုင်သည်ဟု မတ်လ ၁၇ ရက်နေ့တွင်မြန်မာစစ်တပ်လိုလားသည့်သူတစ်ဦးက X လူမှုကွန်ယက်တွင် ရေးသားဖော်ပြခဲ့သည်။ “သူတို့ရဲ့ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုကို အဆုံးသတ်ခြင်းက မြန်မာနိုင်ငံမှာ တည်ငြိမ်မှု၊ စည်းလုံးညီညွတ်မှုနဲ့ ပိုမိုအားကောင်းတဲ့ ပြည်တွင်းမီဒီယာတွေအတွက် လမ်းခင်းပေးတယ်။”ဟုလည်းသူကဆိုသည်။

USAID အား Trump ၏ထိရောက်သောပိတ်ပစ်မှုအပေါ် တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ဤအကောင့်က ပြည်ပြေးမီဒီယာအဖွဲ့အစည်းများ၊ “ဒုက္ခသည်များဟု ဆိုထားသော နိုင်ငံရေးသမားများ” နှင့် “ဒီမိုကရေစီဘက်တော်သားများကိုအကြမ်းဖက်သမားများ” ဟုခေါ်တွင်ကာ ယင်းတို့အာဏာဆုပ်ကိုင်ထားခြင်းကို စိန်ခေါ်မှုအား လျှော့ချပစ်နိုင်မည်ဟု ပြောဆိုခြင်းသည် အံ့ဩစရာမဟုတ်ပေ။ တရုတ်နိုင်ငံအစိုးရကျောထောက်နောက်ခံပြုထားသည့် Global Times မှ VOA ကို “လိမ်လည်သည့်အလုပ်ရုံ” အဖြစ် ထင်ရှားနှစ်သက်သဘောကျစွာဖြင့် ဖော်ပြသည့် အယ်ဒီတာ့အာဘော်ဖြင့် ထုတ်ဝေသည့် ရွှန်းရွှန်းဝေအောင် တုံ့ပြန်မှုသည် တရုတ်နိုင်ငံသို့ ပျံ့နှံ့သွားခဲ့သည်။ “လွတ်လပ်ရေး မီးရှူးတန်ဆောင်လို့ ခေါ်တဲ့ VOA ကို ညစ်ပတ်တဲ့ အဝတ်စုတ်လို အစိုးရကနေ လွှင့်ပစ်လိုက်ပါပြီ” ဟု ဖော်ပြထားသည်။

ဤတုံ့ပြန်မှုအားလုံးသည် လက်ဝဲယိမ်း “အစွန်းရောက်ဝါဒ” ၏ ခံတပ်များအဖြစ် ရှုမြင်ခံရသည့် အဖွဲ့အစည်းများကို ဖြုတ်ချရန် ကြိုးပမ်းရာတွင် စပ်စုသောနည်းလမ်းဖြင့် Trump အုပ်ချုပ်ရေးကို ထင်ဟပ်စေကာ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ ၎င်း၏အာဏာနှင့် ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုရှိသော အဖွဲ့အစည်းအများအပြားမှ အမေရိကန်ကိုလက်လွှတ် ဆုံးရှုံးစေခဲ့သည်။ (စစ်မှန်သောလက်ဝဲနိုင်ငံရေးသည် USAID နှင့် VOA ကဲ့သို့သောမီဒီယာများအပြင် အမေရိကန်အာဏာနယ်ပယ်ချဲ့ထွင်မှု၏နောက်ဆက်တွဲများအဖြစ် အမျိုးသားဒီမိုကရက်တစ်အင်စတီကျုကဲ့သို့သော ဒီမိုကရေစီမြှင့်တင်ရေးအဖွဲ့အစည်းများကို ကြည့်ရှုလေ့ရှိသည်။)

ဤအဆင့်တွင်၊ အဆိုပါအဖွဲ့အစည်းများသည် ဖက်ဒရယ်ဗျူရိုကရေစီစစ်ပွဲတွင် အုပ်ချုပ်ရေးယန္တရား၏ အပေါင်ပစ္စည်းပျက်စီးမှုနှင့် ဖက်ဒရယ်ရန်ပုံငွေမှပံ့ပိုးပေးသော လစ်ဘရယ် NGO များ၏ ပြန့်ကျဲနေသောကွန်ရက်၊ သို့မဟုတ် အမေရိကန်၊ တရုတ်နှင့် ရုရှားတို့ကြား သြဇာလွှမ်းမိုးမှု နယ်ပယ်များကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာမှုအပေါ် အခြေခံ၍ နိုင်ငံတကာ အစီအစဉ်သစ်တစ်ရပ်ကို ပုံဖော်ရန် သတိရှိရှိကြိုးပမ်းမှု၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်သည်။ Biden ၏အုပ်ချုပ်မှုအတိုင်း တရုတ်နိုင်ငံကို ဖိအားပေးပြီး ထိန်းကျောင်းသည့် မူဝါဒကို အစိုးရက လိုက်နာချင်သည်ဆိုလျှင်တော့ RFA နှင့် VOA ကို ပိတ်ပစ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ခြင်းသည် တရုတ်လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများ (အထူးသဖြင့် ရှင်ကျန်းဒေသမှဝီဂါများကို ဆန့်ကျင်သည့်မှာ )ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် သတင်းပို့ခဲ့သည့်RFAနှင့်VOA ကို ပိတ်ပစ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ချက်သည် အလုပ်မတွင်အောင်ပြုလုပ်ပုံရသည်ကတော့ သေချာပါသည်။

ပုံစာ- ဖိနပ်နဲ့ပစ်ပေါက်ခံရတဲ့ဟွန်ဆန်(ပုံဟောင်း)
အဲမောင်း
The Diplomat စာမျက်နှာကဖော်ပြသည့် Sebastian Strangio၏ Cambodia’s Hun Sen, Myanmar Junta Celebrate Closure of US-Funded Media Outletsကိုပြန်ဆိုပါသည်။စာရေးဆရာ Sebastian Strangio သည် The Diplomat ၏ အရှေ့တောင်အာရှ အယ်ဒီတာဖြစ်သည်။