ဘေဂျင်း၏ကြွက်သားများ ပျော့ပျောင်းသွားသော်လည်း အရှေ့တောင်အာရှတွင် များပြားလှသော လိမ်လည်မှုလုပ်ငန်းများ လည်ပတ်နေဆဲဖြစ်

မတ်လ ၂၂၊ ၂၀၂၅။ သောင်ရင်းသတင်းလွှာ

ထိုင်းနိုင်ငံသည် ၎င်း၏ ယိုစိမ့်နေသော နယ်စပ်တစ်လျှောက်တွင် ရာဇ၀တ်မှုဆိုင်ရာ အစိတ်အပိုင်းများ ကြီးထွားလာသည်ကို နှစ်ပေါင်းများစွာ မြင်တွေ့ခဲ့ရသည်။၎င်း၏နယ်စပ်တစ်လျှောက်တွင် ရှုပ်ထွေးမှုများနှင့် သားကောင်များကို ပြန်ပေးဆွဲမှုများ ကြီးထွားလာနေသော်လည်း အစိုးရသည် ယင်းလှုပ်ရှားမှုများကို ဟန့်တားရန်အတွက် အစီအမံများပြုလုပ်ရန် “ အားထုတ်မှုအလွန်နည်း” ကြောင်း Southern ၏ ပြောကြားချက်အရ သိရသည်။

နယ်စပ်ဒေသများနှင့် ရာဇ၀တ်မှုကျူးလွန်သူများ အသုံးပြုသည့် အခြေခံအဆောက်အအုံနှင့် အရင်းအမြစ်များအပေါ် ထိန်းချုပ်မှုကင်းမဲ့နေခြင်းကို ကိုးကား၍သူကပြောကြားခြင်းဖြစ်သည်။ ယခုအခါ၊ ဒေသဆိုင်ရာ ဒိုင်းနမစ်များသည် အနည်းဆုံး လုပ်ဆောင်ချက်အချို့ကို လုပ်ဆောင်ရန်အတွက် တွက်ချက်မှု ပြောင်းလဲသွားသည်ဟု Cogan က ဆိုသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် လွန်ခဲ့သည့်ငါးနှစ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ကွဲပြားသည့်နေရာတစ်ခုဖြစ်သွားပြီး နိုင်ငံဖြတ်ကျော်မှုခင်းများ သိသိသာသာ ကျယ်ပြန့်လာကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် နယ်စပ်ဒေသများတွင် ပြည်သူ့စစ်များက နယ်မြေပို၍ ထိန်းချုပ်ထားပြီး စစ်အာဏာရှင်များသည်နယ်မြေများတဖြည်းဖြည်းဆုံးရှုံးနေပြီးတိုင်းပြည်အပေါ် ချုပ်ကိုင်မှု ဖြေလျော့နည်းသွားသည်။

ယင်းသည် ၎င်း၏အိမ်နီးချင်းနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ထိပ်တန်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိစေသည် – ပရာယွတ်ချန်အိုချာနှင့် လက်ရှိထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်တို့ နှိုင်းယှဉ်ပါက မြန်မာစစ်အစိုးရနှင့် ထိုင်းတို့ဆက်ဆံရေးသည် ပိုမိုနီးကပ်လာခဲ့သည်။ ယခု လက်ရှိဝန်ကြီးချုပ်သည် နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးကျဆင်းနေချိန်တွင် ထိုင်းလူမျိုးများအား ပစ်မှတ်ထားခံရသည့် လိမ်လည်လှည့်စားမှုအကျပ်အတည်းအပေါ် တင်းတင်းကြပ်ကြပ်ရှုမြင်ရန် လူအများ၏စိစစ်မှုအောက်တွင် ရှိနေသည်ဟု Cogan က ပြောသည်။ ယခုလို စီးပွားရေး မရေရာသည့်ပြဿနာကို ဖြေရှင်းရာတွင်ကူညီဖြေရှင်းပေးဖို့နှင့်ထိုင်းနယ်စပ်တွင်ရှိနေသည့် ထောင်နှင့်ချီသော တရုတ်များအားနေရပ်ပြန်ပို့ရန်လုံခြုံရေးကိစ္စများတွင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် ပေကျင်းက တောင်းဆိုမှုများကို ဖိတ်ခေါ်သလိုဖြစ်လာလိမ့်မည်ဟုသူက ယုံကြည်ပါသည်။

“တရုတ်ဘက်ခြမ်းရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်က နှစ်အနည်းငယ်ကြာနေပြီဖြစ်တဲ့ စစ်ဆင်ရေးနဲ့ ထောက်လှမ်းရေး ခွဲဝေမှုဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေ ပိုလုပ်ဖို့ တောင်းဆိုဖို့ နယ်စပ်အကျပ်အတည်းရဲ့ အခွင့်အလမ်းကို ဘေဂျင်းက အသုံးချနေတာ အံ့ဩစရာမဟုတ်​ပါဘူး”ဟုTower က ပြောသည်။ တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်သည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်ကတည်းက တရုတ်နိုင်ငံ၏ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လုံခြုံရေးစဥ်းစားမှု (GSI) ကို မြှင့်တင်ခဲ့သည်။ ဤမူဝါဒသည် ၎င်း၏နိုင်ငံရပ်ခြားအကျိုးစီးပွားကို ကာကွယ်ရန် အထောက်အကူဖြစ်စေသည့် ကမ္ဘာ့လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကို အကြံပြုထားသည်။

ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအိုနှင့် မြန်မာတို့ အပါအဝင် အရှေ့တောင်အာရှရှိ နိုင်ငံအများအပြားက အဆိုပါ စီမံချက်ကို တရားဝင် ထောက်ခံခဲ့ကြသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံသည် GSI လက်အောက်ရှိ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို စူးစမ်းလိုသည့်ဆန္ဒကို ထုတ်ဖော်ရုံမျှသာဖြစ်ကြောင်း ထိုင်းနိုင်ငံက ပိုမိုသတိထားခဲ့သည်။ “ဒီမှာ တရုတ်ဖိအားနဲ့ လုံခြုံရေး လွှမ်းမိုးမှုအတွက် တရုတ်ရဲ့ တောင်းဆိုချက်တွေက တော်တော်လေး သိသာထင်ရှားပါတယ်” ဟု Tower ပြောကြားခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ဘေဂျင်း၏ လုံခြုံရေး လွှမ်းမိုးမှု တိုးမြင့်လာမှု၏ အရိပ်အယောင်များ ထွက်ပေါ်လာနေပြီ ဖြစ်သည်။ နှစ်အတန်ကြာ ခုခံခဲ့ပြီးနောက် ထိုင်းအစိုးရက လွန်ခဲ့သည့်လက ဝီဂါလူမျိုး ၄၀ ကို တရုတ်နိုင်ငံသို့ ပြန်ပို့ခွင့်ပြုခဲ့သည်။

“တရားမ၀င် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူတွေကို နေရပ်ပြန်ပို့တာဟာ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဥပဒေအရ ပုံမှန်လုပ်ရိုးလုပ်စဥ္ပါပဲ” ဟု ထိုင်းအမျိုးသားရဲချုပ် Kittharath Punpetch က ပြောကြားခဲ့သည်။ နေရပ်ပြန်ပို့ခံရသူများကို ပြုစုစောင့်ရှောက်ပေးမည်ဟု ပေကျင်းအစိုးရက အာမခံထားကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။ ဝန်ကြီးချုပ် Paetongtarn က ဆုံးဖြတ်ချက်ချရသည့်အကြောင်းရင်းကို မှတ်ချက်မပေးခဲ့ပါ၊ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားရေး ဒု-၀န်ကြီး Russ Jalichandra က အခြားနိုင်ငံများက ဤအဖွဲ့ကိုခေါ်ယူရန် ကမ်းလှမ်းသော်လည်း ထိုင်းနိုင်ငံသည် ထိုင်းလူမျိုးအများအပြား၏ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှုကို ထိခိုက်မည့်
တရုတ်၏ လက်တုံ့ပြန်မှုကို ရင်ဆိုင်ရနိုင်သည်ဟုပြောခဲ့သည်။

နေရပ်ပြန်ပို့မှုတွင် ၎င်းတို့၏ အခန်းကဏ္ဍအတွက် အမေရိကန်၏ မဟာမိတ်ဖြစ်သည့် ထိုင်းနိုင်ငံမှ အရာရှိများကို အမေရိကန်က မတ်လ ၁၄ ရက်တွင် ဗီဇာ ပိတ်ဆို့အရေးယူမည်ဟု အမေရိကန်က တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။ မွတ်ဆလင်အုပ်စုဝင်များသည် နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှုနှင့် ရင်ဆိုင်ရမည်ဟုလည်း ဝါရှင်တန်က ပြောကြားခဲ့သည်။ “ပြည်သူတွေရဲ့ ဘေးကင်းရေး စိုးရိမ်မှုတွေကို ပြန်လည်သတ်မှတ်ဖို့အတွက် ထိုင်းနိုင်ငံဟာ တရုတ်နိုင်ငံဘက်ကို တော်တော်လေး လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် လုပ်ရမှာပဲ” ဟု ဝီဂါများ ပြန်လည်ပို့ဆောင်မှုကို ရည်ညွှန်း၍ Tower က ပြောကြားခဲ့သည်။

ဘေဂျင်းသည် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး ပိုမိုနီးကပ်စွာ ချိတ်ဆက်မှုများ ပြုလုပ်ရန်လည်း တွန်းအားပေးလျက်ရှိသည်။ မြန်မာနှင့် နယ်နိမိတ်များတစ်လျှောက် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု တိုးမြှင့်ရန် နှစ်နိုင်ငံခေါင်းဆောင်များသည် ဖေဖော်ဝါရီတွင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။ “လုံခြုံရေး၊ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးနှင့် တရားစီရင်ရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများတွင် နှစ်ဖက်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ဆက်လက်ခိုင်မာစေရမည်” ဟု “ပြည်သူများ၏ အသက်နှင့် ပိုင်ဆိုင်မှုကို ကာကွယ်ရန်ဖြစ်သည်” ဟုတရုတ်သမ္မတ ရှီက ပေကျင်း၌ ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် Paetongtarn နှင့် တွေ့ဆုံစဉ်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

2023 ခုနှစ်တွင် ထိုင်းအစိုးရသည် တရုတ်ရဲများအား ခရီးသွားနေရာများတွင် ထိုင်းရဲအရာရှိများနှင့်အတူ ကင်းလှည့်ခွင့်ပြုရန် အဆိုပြုချက်ကိုလည်း ပြည်သူများ၏ တုံ့ပြန်ဝေဖန်မှုများကြောင့် ဆိုင်းငံ့ထားရသည်။ နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ပါက ကမ္ဘောဒီးယားတွင် တရုတ်-ကမ္ဘောဒီးယား တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး ညှိနှိုင်းရေးရုံးကို ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် တည်ထောင်ခဲ့ပြီး တရုတ်အာဏာပိုင်များကို ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံတွင် ခြေကုပ်ယူစေခဲ့သည်။ ထိုင်း၊ မြန်မာနှင့် လာအိုတို့ကြား ရာဇ၀တ်မှုအမျိုးမျိုးကြောင့် လူသိများသော နယ်စပ်ဇုန်ဖြစ်သည့် ရွှေတြိဂံနယ်မြေတဝိုက်တွင် တရုတ်နိုင်ငံသည် လုံခြုံရေး အခိုင်အမာ ချထားပါသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံသည် ပိုမိုလိုက်လျောမှုများပြုလုပ်ရန် ဖိအားပေးခံနေရပြီး “တရုတ်နှင့်စပ်လျဉ်း၍ အားနည်းသောအနေအထား” တွင် သူ့ကိုယ်သူရပ်တည်ရန် မတတ်နိုင်ကြောင်း Tower က ပြောကြားခဲ့သည်။ “ထိုင်းနိုင်ငံအနေနဲ့ ဒီခေါင်းဆောင်မှု အခန်းကဏ္ဍကို မယူရင် ဒီထက်ပိုကောင်းတဲ့ တုံ့ပြန်မှုတွေနဲ့ တရုတ်ဘက်က ဖိအားတွေ ပိုရှိလာနိုင်တဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ဖြစ်ရပ်တွေ ရှိနိုင်သလို ထိုင်းဘက်ကလည်း ဒီပြဿနာတွေကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြိုခွဲဖို့ လှုံ့ဆော်ပေးတဲ့ အရာလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။ အထူးသဖြင့် ဒေါ်နယ်ထရန့် ပြန်လည်အရွေးခံရပြီးနောက် ဒေသတွင်းတွင် အမေရိကန်ခေါင်းဆောင်မှုနှင့် ဩဇာလွှမ်းမိုးမှု လစ်ဟာနေသည့်အတွက် ၎င်း၏အကြီးဆုံးကုန်သွယ်ဖက်နှင့် ဆက်ဆံရေးကို လက်တွေ့ကျကျ လက်တွေ့ကျကျ လုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်
သည်ဟု Linက ပြောကြားခဲ့သည်။

“Trump 2.0 ဖြင့် အရှေ့တောင်အာရှတွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုမှာ သေချာပေါက် ကြီးထွားလာမည်ကို ကျွန်ုပ်တို့တွေ့မြင်ရမည်ဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းနှင့်ပတ်သက်၍ သံသယမရှိပါ။ ထိုင်းနိုင်ငံသည် တရုတ်နိုင်ငံသို့ ပို၍ပင် မှီတွယ်နေသည်” ဟု သူက ပြောကြားခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပိုမိုရှုပ်ထွေးသော လုံခြုံရေးပြဿနာများ ပျံ့နှံ့နေသဖြင့် မတည်ငြိမ်မှုများကြားတွင်ကြီးထွားလာနေသော ရာဇ၀တ်ဂိုဏ်းများကို အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများတွင် နှိမ်နှင်းရန် ပိုမိုခက်ခဲစေသည်။ တရုတ်နိုင်ငံတောင်ပိုင်းရှိမြန်မာနိုင်ငံနှင့်နယ်နိမိတ်တွင် ကြီးမားသော ပြဿနာတစ်ရပ်ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ ပြည်သူ့စစ်များ အများစု ထိန်းချုပ်ထားသောယင်းဒေသများသည်အွန်လိုင်းငွေလိမ်ဂိုဏ်းများအတွက်သုခဘုံဖြစ်နေသည်။

လိမ်လည်လှည့်ဖြားရန် အတားအဆီးများ ရှိနေသည်။ USIP ၏ လေ့လာဆန်းစစ်ချက်အရ မြန်မာနိုင်ငံ၌ ပျောက်ဆုံးနေသူများဟု သတ်မှတ်ခံထားရသည့် တရုတ်နိုင်ငံသား အများစုသည် ယူနန်နှင့် ကွမ်ရှီးတို့မှ နိုင်ငံတကာနယ်နိမိတ်ကို ဖြတ်ကျော်ကာ ခေါ်ဆောင်သွားခြင်းဖြစ်သည်၊ထိုင်းနိုင်ငံမှမဟုတ်ဟု USIP ၏ ဆန်းစစ်ချက်အရ သိရသည်။ ထိုရာဇ၀တ်မှုများကို နှိမ်နင်းရန်အတွက် ဘေဂျင်းသည် မြန်မာမှနိုင်ငံတော် စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေသော်လည်း ထိုရာဇ၀တ်မှုများအား ထိန်းချုပ်မှု၏ ရှုပ်ထွေးပွေလီသော သဘောသဘာဝသည် အခြေအနေကို ရှုပ်ထွေးသွားစေသည်ဟု Lin က ဆိုသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင်းရှိ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် ကိုယ်စားပြုသူများနှင့် ကွန်ရက်များမှတစ်ဆင့် ပေကျင်းသည် ထိုနေရာတွင် လိမ်လည်လှည့်စားသည့်ဂိုဏ်းများကိုဆန့်ကျင်သည့် စစ်ဆင်ရေးအများအပြားကို ပုံဖော်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် နစက ၏မဟာမိတ်ဖြစ်သည်၊ သို့သော်တရားမ၀င်လုပ်ဆောင်မှုများတွင်စစ်အစိုးရ၏အခန်းကဏ္ဍသည်“ ယုံကြည်မှုကင်းမဲ့ခြင်း” ကိုဖြစ်စေသည့်နောက်ထပ်အကြောင်းရင်းဖြစ်သည်ဟု Lin မှပြောကြားခဲ့သည်။ “တရုတ်အစိုးရဟာ စစ်အာဏာရှင်တွေရဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို အမှန်တကယ် လိုအပ်တယ်ဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ သိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တစ်ဖက်မှာလည်း ဒီလိုငွေ လိမ်ဂိုဏ်းတွေရဲ့လုပ်ငန်းတွေကိုကူညီ ပံ့ပိုးပေးနေပြီး စစ်အာဏာရှင်တွေနဲ့ ချိတ်ဆက်ထားတဲ့ အဖွဲ့တွေလည်း ရှိပါတယ်” ဟု သူက ဆိုသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ နေရာအနှံ့အပြားရှိ ပြည်သူ့စစ်မျိုးစုံနှင့် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှုများကို ဘေဂျင်းက မျက်စိကျနေသဖြင့် ကျွမ်းကျင်သူများက လိမ်လည်မှုလုပ်ငန်းကိုဖြုတ်သိမ်းကာ အခြားနေရာများတွင် အများအပြားပြောင်းရွှေ့သွားကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက သဘောတူညီခဲ့ကြပြီး – ဥပမာ – ကမ္ဘောဒီးယားတွင် လူပေါင်း၁၅၀၀၀၀ ကျော်သည် ယင်းလုပ်ငန်းများတွင် လုပ်ကိုင်နေကြောင်းခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် နှစ်စဉ်အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၂.၅ ဘီလီယံရရှိနေကြောင်း အကူအညီပေးရေးအဖွဲ့အစည်း USAID ကဆိုသည်။ တိုးပွားလာသော ကိန်းဂဏန်းများအရယခု လိမ်လည်လှည့်ဖြားခြင်းမှရသောဝင်ငွေသည် ကမ္ဘောဒီးယား၏ အကြီးဆုံးသော ပို့ကုန်လုပ်ငန်းဖြစ်သည့် အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းထက် ဝင်ငွေပိုမိုရရှိစေသည်။ ၎င်းသည် နိုင်ငံတွင်း ခရီးသွားကဏ္ဍထက် လေးဆနီးပါး တန်ဖိုးရှိသည်။

မကြာသေးမီရက်သတ္တပတ်များအတွင်း အစုအဖွဲ့များအသုံးပြုသည့် ချက်တင်အုပ်စုများကို စောင့်ကြည့်နေသည့် ရာဇ၀တ်မှုကျူးလွန်သူများသည် မြန်မာနိုင်ငံမှ ကမ္ဘောဒီးယားသို့ ပြောင်းရွှေ့ကာလုပ်ငန်းများပိုမိုလုပ်ဆောင်ရန် တက်ကြွစွာကြိုးပမ်းနေကြောင်း ကမ္ဘောဒီးယားသည်အစစ်အဆေးနည်းပါးပြီး ရာဇဝတ်
ဂိုဏ်းများအဖို့ ဖြတ်တောက်မှုများကိုလည်းစိုးရိမ်စရာမရှိကြောင်း Southern က CNA သို့ပြောကြားခဲ့သည်။ ဖနွမ်းပင်အပါအဝင် နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းရှိ ငွေလိမ်ဂိုဏ်းအပါအဝင် နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းရှိ ကွန်ယက်ပေါင်းမျိုးစုံကို စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများအပြီးတွင် ၎င်းက “မြို့တော်အလယ်ဗဟိုတွင် ပွင့်လင်းမြင်သာစွာ လည်ပတ်လုပ်ကိုင်လေ့ရှိသည့် ဒေသတွင် တစ်ခုတည်းသောနေရာသည် ကမ္ဘောဒီးယားတွင်ဖြစ်သည်ဟုဆိုသည်။”အခုအချိန်မှာ နှိမ်နင်းဖို့ တရုတ်ရဲ့ ဖိအားတွေ မရှိဘဲ၊ ဒီမှာ စိုးရိမ်စရာနှုန်းနဲ့ ကြီးထွားလာနေတယ်” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

အစိုးရသည် အထူး တပ်ဖွဲ့များကို ဖန်တီးကာ ပြီးခဲ့သည့်လက ထိုင်း-ကမ္ဘောဒီးယားနယ်စပ်ရှိ လူရာပေါင်းများစွာကို ကယ်ဆယ်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ လောင်းကစားနှင့်ပတ်သက်သည့် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများကို တင်းကျပ်ရန် ဥပဒေများကို ပြင်ဆင်ထားသော်လည်းရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုများ ဆက်လက်ကြီးထွားနေဆဲဖြစ်ကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောသည်။ “အခုအခါ ရာဇ၀တ်မှုကျူးလွန်သူတွေဟာကမ္ဘောဒီးယားမှာဩဇာလွှမ်းမိုးမှုများစွာ ရှိလာတဲ့အတွက် အခြေခံအားဖြင့် သူတို့ဟာထိမရတဲ့သူတွေ ဖြစ်သွားကြတယ်” ဟု Towerက ဆိုသည်။

ကမ္ဘောဒီးယားအစိုးရကမိမိတို့နိုင်ငံသည် ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများအတွက်သုခဘုံဟုဆိုသည်ကိုငြင်းဆန်ထားပြီး နိုင်ငံ၏ပုံရိပ်ကို ဆိုးရွားစွာဖြစ်စေခြင်းအတွက်ပြည်ပမီဒီယာများနှင့် NGO များကို အပြစ်တင်နေသည်။ ကမ္ဘောဒီးယား အရာရှိများသည် လူကုန်ကူးမှု တိုက်ဖျက်ရေး ဥပဒေ စိုးမိုးရေးနှင့် သားကောင် ကာကွယ်ရေး ကြိုးပမ်းမှုများကို နှောင့်နှေး စေကာ အစိုးရ၏ ရှုပ်ထွေးသည့် အစီရင်ခံစာများ အွန်လိုင်း လိမ်လည်မှုနှင့်ပတ်သက်သည့် ဆောင်ရွက်မှုအစီရင်ခံစာများ လူသိရှင်ကြား မထုတ်ပြန်ခြင်း၊ငြင်းဆိုခြင်းများ ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် တာဝန်များကိုရှောင်လွှဲခဲ့ကြသည်ဟု လွန်ခဲ့သည့်နှစ်တွင် အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဌာန အစီရင်ခံစာတွင်ဖေါ်ပြခဲ့သည်။

သို့သော် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ လူကုန်ကူးမှု တိုက်ဖျက်ရေး ကော်မတီ၏ အမြဲတမ်းဒုဥက္ကဋ္ဌ Chou Bun Eng က အာဏာပိုင်များမှ စုံစမ်းစစ်ဆေးသည့် လူကုန်ကူးမှုအစီရင်ခံစာများ၏အနည်းဆုံး ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် မှားယွင်းကြောင်း ပြည်တွင်း မီဒီယာများသို့ အကြိမ်ကြိမ် ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ Transparency International ၏ အဆိုအရ ကမ္ဘောဒီးယားသည် ယခုနှစ်တွင်အကျင့်ပျက်ခြစားမှု အဆင့် ၁၅၈ သို့ ကျဆင်းသွားခဲ့ပြီး ယမန်နှစ်တွင် ပြည်သူ့ကဏ္ဍ အကျင့်ပျက်ခြစားမှု အဆင့်မှာအဆင့် ၁၈၀ဖြစ်သည်။ အစိုးရ အထက်လွှတ်တော်အမတ်များ အပါအဝင် ကမ္ဘောဒီးယား သူဌေးကြီး အများအပြားသည် ၎င်းတို့ ပိုင်ဆိုင်သည့် ပိုင်ဆိုင်မှုများ သို့မဟုတ် အထူးစီးပွားရေးဇုန်များကို စီမံခန့်ခွဲခြင်းမှတဆင့် အွန်လိုင်း လိမ်လည်မှု လုပ်ငန်းများ လွယ်ကူချောမွေ့စေရေး အခန်းကဏ္ဍတွင် ပါဝင်ပတ်သက်နေပါသည်။

ဥပမာအားဖြင့်၊ ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ် ဟွန်မာနက်၏ အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ် Ly Yong Phat ပိုင်ဆိုင်သည့် အိမ်ရာများကို ဖော်ထုတ်တွေ့ရှိခဲ့သည်။ Ly ကို “အွန်လိုင်းလိမ်လည်လှည့်စားမှုစင်တာများတွင်အတင်းအကျပ်ခိုင်းစေခံရသောလူကုန်ကူးခံရသောအလုပ်သမားများနှ၈့်ဆက်စပ်သောပြင်းထန်သောလူ့အခွင့်အရေးအလွဲသုံးစားမှု” အတွက်ယမန်နှစ်စက်တင်ဘာလတွင်သူ့ကိုအမေရိကန်အစိုးရကပိတ်ဆို့အရေးယူခဲ့သည်။ Global Organized Crime Index အရ နိုင်ငံတွင်းရှိ တရုတ်လူမျိုးများသည် ငွေညှစ်ခြင်း၊ အကာအကွယ်ပေးခြင်း၊ လူကုန်ကူးခြင်း၊ မူးယစ်ဆေးဝါး ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားခြင်းနှင့် ငွေကြေးခဝါချခြင်းစသည့် ကာစီနိုများနှင့် ဆောက်လုပ်ရေးပရောဂျက်များနှင့် ဆက်စပ်နေကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။

Sim ကယခုအချိန်တွင်၊ ကမ္ဘောဒီးယားသည် ရာဇ၀တ်ဂိုဏ်းများ၏ လိမ္မာပါးနပ်စွာ လုပ်ဆောင်ပုံကြောင့်ဘေဂျင်း၏ မျက်စောင်းမှ ကင်းဝေးနေရသည်ဟု ဆိုသည်။ “ကမ္ဘောဒီးယားဟာ တရုတ်လိမ်လည်ခံရသူတွေဆီကို ပိုထိရောက်စွာ လှည့်စားနေတယ်။ ပြီးတော့ သူတို့က ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှု ပိုရှိလို့ အဲဒါကို လုပ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ထိပ်တန်းက လူအရေအတွက်ကနည်းနည်းကရိုက်ချက်တွေကိုခေါ်နေပါတယ်” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည် ကမ္ဘောဒီးယားအစိုးရနှင့် အပြန်အလှန်ဆက်ဆံရာတွင် ပိုမိုလက်တွေ့ကျသော ချဉ်းကပ်မှုတစ်ရပ်ကိုလည်း လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

“သေချာတာကတော့ တရုတ်ဟာ စစ်ရေးအရနဲ့ ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေးအရ ကမ္ဘောဒီးယားရဲ့ လက်တံကို လှည့်ဖို့ လုံလောက်တဲ့ အင်အားရှိပေမယ့် အဲဒါကို လုပ်ခြင်းအားဖြင့် သူတို့နဲ့ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေး မတည်မငြိမ်ဖြစ်မယ်ဆိုတာ သူတို့သိပါတယ်” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။ ရာဇ၀တ်မှုဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုများကို ပိတ်ပစ်ရာတွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ လွန်ကဲသော ဩလွှမ်းမိုးမှုသည် လိမ်လည်လှည့်စားမှုများကို ဆောင်ရွက်ရာတွင်နည်းလမ်း များ“ကွဲပြားခြင်း” ကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ဆိုသည်။ငွေလိမ်ဂိုဏ်းများမှာဆက်လက်လုပ်ကိုင်နေကြဆဲဖြစ်သည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည် လိမ်လည်မှုလုပ်ငန်းကို ထိန်းချုပ်ရန် ကြိုးပမ်းမှု အရှိန်မြှင့်လိုက်တိုင်း၊ ပစ်မှတ်သည် တရုတ်နိုင်ငံမှသားကောင်များထံမှ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ အခြားလူများထံ ကူးပြောင်းသွားကြောင်း Sims က ပြောကြားခဲ့သည်။

ငွေလိမ်ဂိုဏ်းအစုအဖွဲ့များသည် ၎င်းတို့၏ ဦးစားပေးများကို ပြောင်းလဲနေပြီး လိမ်လည်လှည့်ဖြားမှုများကို လုပ်ဆောင်ရန် သွားလာနေသူများသည်အင်္ဂလိပ်စကားပြောသူများအပြင် အိန္ဒိယနှင့် အာဖရိကရှိ သားကောင်များကိုပါ ပစ်မှတ်ထားရန် ပိုများလာနေကြောင်း သူသတိပြုမိသည်ဟုဆိုသည်။ “ကွဲပြားကွဲပြားမှုအတွက် စျေးကွက်မက္လုံးအချို့ရှိတယ်ဆိုတာ သိသာထင်ရှားပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တရုတ်လူမျိုးတွေကို ပစ်မှတ်ထားနေတယ်ဆိုရင် တာဝန်ခံမှုရင်ဆိုင်ဖို့ အထင်ရှားဆုံး အခွင့်အလမ်းဖြစ်ပုံရပါတယ်” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။ ဒေသတွင်းရှိ ရာဇ၀တ်ဂိုဏ်းများကို ကူညီဆောင်ရွက်ပေးခြင်း သို့မဟုတ် ခိုလှုံခွင့်ပေးသောသူများထံသို့ အခြားကမ္ဘာ့အစိုးရများမှ ပြင်ပဖိအား သို့မဟုတ် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှု အနည်းငယ်သာ ရောက်ရှိလာသေးပါသည်။

အကယ်၍ အရေးယူဆောင်ရွက်မှုများ မကြာမီထွက်ပေါ်မလာပါက၊ ၎င်းသည် ၎င်းအား တိုက်ဖျက်ရန်နည်းလမ်းမရှိဘဲ ဝေးကွာသောနိုင်ငံများကို ပိုမိုဆိုးကျိုးသက်ရောက်စေမည့် လိမ်လည်မှုလုပ်ငန်း၏အန္တရာယ်ကို မြင့်မားလာစေနိုင်ကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက သဘောတူညီခဲ့ကြသည်။ “လာမယ့်လအနည်းငယ်အတွင်းမှာ အနောက်နိုင်ငံတွေက အဓိကကျတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်တချို့ကို ဒဏ်ခတ်အရေးယူမှုမပြုဘူးဆိုရင်တော့ ဒီရာဇ၀တ်ဂိုဏ်းတွေက လုပ်နိုင်တာတွေဟာ ကန့်သတ်ချက်မရှိဘူးလို့ထင်ရပြီး သူတို့ဆက်လက်ကြီးထွားလာနိုင်ပါတယ်” ဟု Southern က မြန်မာနှင့် ကမ္ဘောဒီးယားရှိ ရာဇ၀တ်မှုဆိုင်ရာပုဂ္ဂိုလ်များကို ရည်ညွှန်းပြောဆိုသည်။ နယ်စပ်ပြဿနာများ ဖြေရှင်းရန်နှင့် လူကုန်ကူးခံရသူများ အစုလိုက်အပြုံလိုက် နေရပ်ပြန်ပို့ရေး ကြိုးပမ်းမှုများသည် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အများအပြား ကျန်ရှိနေပါသည်။

တရားမဝင် ဖြတ်ကျော်မှုများကို တားဆီးရန်အတွက် ကမ္ဘောဒီးယားနှင့် နယ်စပ်တွင် ကီလိုမီတာ ၅၀ အကွာတွင် တံတိုင်းခတ်ရန် စဉ်းစားနေသည်။ မြန်မာ-ထိုင်းနယ်စပ် မဲဆောက္မြို့ရှိ Global Advance Projects နိုင်ငံတကာ ဒါရိုက်တာ Judah Hira Tana က ထိန်ထောင်နှင့်ချီသောသားကောင်များ လွတ်မြောက်လာပြီးနောက် ထိန်းသိမ်းရေးစခန်းများတွင်နေရပ်သို့ ပြန်လည် ထွက်ခွာရန်စောင့်ဆိုင်းနေကြစဥ္ တရုတ် နိုင်ငံသားများကိုတရုတ်အစိုးရက လေယာဉ်ဖြင့် ပို့ဆောင်ပေးလျက် ရှိသည်။ “သက်ဆိုင်ရာအစိုးရတွေက ဒီဒေသမှာ ဖြစ်ပျက်နေတာကို မြင်ပြီး ဆင်းလာပြီး သူတို့ရဲ့ နိုင်ငံသားတွေအတွက်တုန့်ပြန်ဖို့နဲ့ တာဝန်ယူဖို့ အဆင်သင့်ဖြစ်နေပြီဆိုတာကို ပြသဖို့ လိုအပ်ပါတယ်” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

အဲမောင်း
CNA သတင်းစာမျက်နှာတွင်ဖေါ်ပြသော Southeast Asia’s rampant scam industry still morphing, adapting despite Beijing flexing its muscle ကိုပြန်ဆိုပါသည်။