BIMSTEC က မြန်မာစစ်အစိုးရကို ကြိုဆိုခြင်းမပြုရန် – APHR က ထိုင်းနိုင်ငံကို တိုက်တွန်း

ဧပြီလ ၂၊ ၂၀၂၅။ သောင်ရင်းသတင်းလွှာ

လာမည့် ဧပြီလ ၃ ရက်နေ့မှ ၄ ရက်နေ့အထိ ဘန်ကောက်တွင် ကျင်းပမည့် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော် ကဏ္ဍစုံ နည်းပညာနှင့် စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး (BIMSTEC) အစည်းအဝေးတွင် တရားမဝင် မြန်မာစစ်အစိုးရအား ဖိတ်ကြားသည်ကိုအာဆီယံပါလီမန်အမတ်များ လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့(APHR) က ပြင်းပြင်းထန်ထန် ရှုတ်ချသည်ဟု ဧပြီ ၂ရက်နေ့ကကြေညာချက်ထုတ်ပြန်သည်။ BIMSTEC ၏ တည်ထောင်သူ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံနှင့် ၎င်း၏ (၆) ကြိမ်မြောက် ထိပ်သီးအစည်းအဝေးကို အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံကျင်းပသည့် ထိုင်းနိုင်ငံအနေဖြင့် မူအရ ရပ်တည်ပြီး စစ်အစိုးရ၏ ပူးပေါင်းပါဝင်မှုကို ငြင်းပယ်ရမည်ဖြစ်သည်။

စစ်အစိုးရကို စားပွဲဝိုင်းတွင် နေရာထိုင်ခင်းခွင့်ပြုခြင်းသည် ၎င်း၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော အုပ်ချုပ်မှုကို တရားဝင်စေရုံသာမက ငြိမ်းချမ်းရေး၊ တည်ငြိမ်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ရာ ကတိပြုထားသည့် ဒေသဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအနေဖြင့် BIMSTEC ၏ ယုံကြည်ကိုးစားမှုကိုလည်း ပျက်ပြားစေသည်ဟု ကြေညာချက်ကဆက်လက်ဖော်ပြသည်။ ၂၀၂၁ခုနှစ် ဖေဖေါ်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့တွင်တရားမ၀င် အာဏာသိမ်းပြီးကတည်းက မြန်မာစစ်တပ်သည် အရပ်သားထောင်ပေါင်းများစွာကို သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ အတိုက်အခံခေါင်းဆောင်များနှင့် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများကို မတရားဖမ်းဆီးခြင်းနှင့် ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့အစည်းများ ဖျက်သိမ်းခြင်းအပါအဝင် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများကို ဆိုးရွားစွာ ကျူးလွန်ခဲ့သည်။

မကြာသေးမီက စစ်ကိုင်း အပါအဝင် မုန်တိုင်းဒဏ်ခံခဲ့ရသော ဒေသများကို ပြင်းအား ၇ ဒသမ ၇ အဆင့်ရှိ ငလျင်လှုပ်ခတ်ပြီး နာရီပိုင်းအကြာတွင် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းကို ပိုမိုဆိုးရွားစေခဲ့သည်။ စစ်အစိုးရသည် အကူအညီများကို စနစ်တကျ ပိတ်ဆို့ထားရာ နိုင်ငံတကာ ကယ်ဆယ်ရေးအကူအညီများကို ငြင်းပယ်ခဲ့ပြီး နာဂစ်မုန်တိုင်းကဲ့သို့ ယခင်က သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များကိုဆိုးရွားစွာတုံ့ပြန်ခဲ့သည်ဟုလည်းကြေညာချက်ကဆိုသည်။ “မြန်မာစစ်တပ်သည် လူ့အခွင့်အရေး၊ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အခြေခံမူများနှင့် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးကို လုံးဝဂရုမစိုက်ကြောင်း ပြသခဲ့သည်။ စစ်အစိုးရနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံခြင်းဖြင့် BIMSTEC သည် သံခင်းတမန်ခင်းကို မြှင့်တင်နေခြင်းမဟုတ်ကြောင်း၊ ၎င်းသည် ဖိနှိပ်မှုကို ထောက်ခံနေခြင်းဖြစ်သည်” ဟုAPHR ဥက္ကဋ္ဌ Mercy Chriesty Barendsနှင့် အင်ဒိုနီးရှား အောက်လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် အဖွဲ့ဝင်များက ပြောကြားခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံအကျပ်အတည်းကို ၎င်း၏အချက်ငါးချက် သဘောတူညီမှုဖြင့် ဖြေရှင်းရန် အနည်းဆုံးကြိုးပမ်းခဲ့သည့် အာဆီယံနှင့်မတူဘဲ BIMSTECတွင်အများစု ကနှုတ်ဆိတ်နေခဲ့သည်။ အရေးယူရန် ပျက်ကွက်ခြင်းသည် ဒီမိုကရက်တစ် အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် လူ့အခွင့်အရေးအတွက် အစုအဖွဲ့၏ ကတိကဝတ်အပေါ် ကြီးလေးသော စိုးရိမ်ပူပန်မှုများ ဖြစ်ပေါ်စေပါသည်။ဟု​ကြေညာချက်ကဆက်ဆိုသည်။ “မြန်မာပြည်သူတွေဟာ စစ်အာဏာရှင်တွေရဲ့ ဖိနှိပ်မှုတွေကို ကြီးကြီးမားမား ကိုယ့်စရိတ်စကနဲ့ တွန်းလှန်နေကြဆဲပါ။ ဒါပေမယ့် BIMSTEC က စစ်အစိုးရကို ပလက်ဖောင်းတခု ပေးဆောင်နေပါတယ်” ဟု APHR ဘုတ်အဖွဲ့ဝင်နှင့် ထိုင်းနိုင်ငံ အောက်လွှတ်တော်အမတ် Rangsiman Rome က ပြောသည်။

“၆ ကြိမ်မြောက် BIMSTEC ထိပ်သီးအစည်းအဝေးကို အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံကျင်းပတဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံအနေနဲ့ သမာဓိနဲ့ ဦးဆောင်ပြီး စစ်အစိုးရရဲ့ ပူးပေါင်းပါဝင်မှုကို ပြတ်ပြတ်သားသား ရပ်တည်ဖို့ တာဝန်ရှိပါတယ်”ဟုလည်းသူကဆိုသည်။ ၎င်း၏ စီးပွားရေးနှင့် ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေး ရည်မှန်းချက်များ ရှိနေသော်လည်း BIMSTEC သည် စစ်အစိုးရ၏ ဖိနှိပ်မှုကြောင့် ဖြစ်လာသော လုံခြုံရေး ခြိမ်းခြောက်မှုများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် အဓိပ္ပာယ်ပြည့်ဝသော ကတိကဝတ်ကို ပြသနိုင်ခြင်း မရှိသေးပေ။ အခြေအနေမရှိဘဲ တရားမ၀င်မြန်မာစစ်အစိုးရကို ဆွဲဆောင်ခြင်းဖြင့် တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုကို ပျက်ပြားစေပါသည်။ စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုသည် လူ့အခွင့်အရေးနှင့် ကင်းကွာသည်ဟု APHR က ယုံကြည်သည်။” ပြည်သူတွေကို စစ်တိုက်တဲ့ အစိုးရဟာ ဒေသတွင်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးမှာ ယုံကြည်ရတဲ့ မိတ်ဖက် မဖြစ်နိုင်ပါဘူး”BIMSTEC ဟာ အာဏာရှင်စနစ်အား မျက်ကွယ်မပြုသင့်ပါ” ဟု APHR ဘုတ်အဖွဲ့ဝင်နှင့် တီမောလက်စ်တေပါလီမန်အဖွဲ့ဝင် Angelina Sarmento က ပြောကြားခဲ့သည်။

“မြန်မာနဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုဟာ ဖိနှိပ်သူတွေမဟုတ်ဘဲ သားကောင်တွေအပေါ် အခြေခံပြီး အာရုံစိုက်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်”ဟုလည်းသူကဆက်ပြောသည်။ APHR သည် BIMSTEC အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၊ အထူးသဖြင့် ထိုင်းနှင့် အိန္ဒိယတို့အား စစ်အစိုးရ၏ ပူးပေါင်းပါဝင်မှုကို ပယ်ချပြီး ဒီမိုကရေစီနှင့် လူ့အခွင့်အရေးအတွက် ပြတ်ပြတ်သားသား ပံ့ပိုးကူညီရန် တောင်းဆိုထားသည်။ BIMSTEC သည် ဒေသတွင်းမှယုံကြည်ရလောက်သောသူတစ်ဦးဖြစ်ရန် ကြိုးစားပါက၊ ၎င်းသည် တရားမျှတမှုအတွက် ရပ်တည်ကြောင်း သက်သေပြရမည်ဖြစ်သည်။ “လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ ဒီမိုကရေစီရေးအတွက် ခိုင်မာတဲ့ ကတိကဝတ်တွေ မတောင်းဆိုဘဲ မြန်မာစစ်အစိုးရနဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံတာဟာ မြန်မာပြည်သူတွေကို သစ္စာဖောက်ဖြစ်ပြီး BIMSTEC ရဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာကို စွန်းထင်းစေပါတယ်” ဟု APHR ဘုတ်အဖွဲ့ဝင်နှင့် ဖိလစ်ပိုင် အောက်လွှတ်တော်အမတ် Arlene Brosas က ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။