မေရိကန်ပြည်ထောင်စုက မြန်မာနိုင်ငံမှာ လက်ဝေခံစစ်ပွဲအတွက် တကယ်စီမံနေပြီလား

မေလ ၈၊ ၂၀၂၅။ သောင်ရင်းသတင်းလွှာ

အမေရိကန်နှင့် ၎င်း၏မဟာမိတ်များသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် “လက်ဝေခံစစ်ပွဲ” တစ်ခုဆင်နွှဲရန် ပြင်ဆင်နေသည်ဟု ဆိုထားသော တောင်အာရှ(ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ)တွင် အဓိကအားဖြင့် တွေ့ရသော တွေးခေါ်မှုတစ်ခုရှိသည်။ အဆိုပါ စစ်ဆင်ရေးသည် မြန်မာစစ်တပ် (တပ်မတော်) ကို ချေမှုန်းရန်နှင့် အိန္ဒိယ သမုဒ္ဒရာအတွင်းသို့ တရုတ်နိုင်ငံမှ ဝင်ရောက်ခွင့်ကို ငြင်းပယ်ရန် ရည်ရွယ်ခြင်း ဖြစ်သည်။  လွန်ခဲ့သည့်နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း၊ ထိုသို့သော အရေးဆိုမှုများကို ပြည်တွင်းသတင်းများနှင့် အချို့သောဝဘ်ဆိုဒ်များတွင် ဆောင်းပါးများနှင့် အယ်ဒီတာ့အာဘော်မှတ်ချက်များက ဖော်ပြခဲ့ကြသည်။ ဇာတ်ကြောင်း၏ အခြေခံအကျဉ်းများမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။

၁။ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဌာနမှလူများ၊ အမျိုးသားလုံခြုံရေးကောင်စီ၊ ရန်ကုန်ရှိ အမေရိကန်သံရုံးတာဝန်ခံနှင့် အမေရိကန်အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသကွပ်ကဲမှုစစ်ဌာနချုပ်အကြီးအကဲ အပါအဝင် အမေရိကန်အရာရှိများအားလုံးသည် Sheikh Hasina အစိုးရနှင့် စီစဉ်ထားသော စစ်ဆင်ရေးအသေးစိတ်ကို စံမံဆောင်ရွက်ရန်ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသို့ သွားရောက်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

၂။၂၀၂၄ ခုနှစ် သြဂုတ်လတွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဝန်ကြီးချုပ်သည် ဒေလီသို့ ထွက်မပြေးမီတွင် သူမသည် ပါဝင်ရန် တွန့်ဆုတ်နေသော်လည်း ဝါရှင်တန်၏ ဖိအားပေးမှုကို တွန်းလှန်နိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။ ယင်းတွင် ၎င်း၏ပြည်တွင်းပြိုင်ဘက်များကနောက်ကွယ်တွင် သူ့အင်အားကိုကျဆင်းစေရန် အမေရိကန်က ခြိမ်းခြောက်မှုများလည်း ပါဝင်သည်။

၃။အမေရိကန်၏ အစီအစဉ်၏ အဓိကအင်္ဂါရပ်မှာ ရက္ခိုင့်တပ်မတော်နှင့် ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦးကဲ့သို့သောတိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ၏ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများကို ပံ့ပိုးကူညီရန်အတွက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တွင် “ကြီးမားသော ထောက်ပံ့ရေးကွန်ယက်ကြီး” ထူထောင်ထားကြောင်း သိရသည်။ ရခိုင်ရိုဟင်ဂျာကယ်တင်ရေးတပ်မတော်(ARSA)လည်း ပါဝင် သည်ဟုဆိုသည်။

၄။ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် စစ်တပ်သည် အနည်းဆုံး စစ်တိုင်း၃ ခုက အမေရိကန် ကျောထောက်နောက်ခံပြု စစ်ဆင်ရေးကို ပံ့ပိုးရန် ပြင်ဆင်နေပြီး အဓိကအားဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင်းရှိ စစ်အစိုးရ ဆန့်ကျင်ရေး တပ်ဖွဲ့များအား ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးနှင့် နည်းဗျူဟာပိုင်းပံ့ပိုးပေးမှုများ ပြုလုပ်နေသည်ဟု ဆိုပါသည်။

၅။ထို့အပြင် ကော့ဘဇားအနီးတွင် ကြီးမားသော အဆောက်အဦတစ်ခု တည်ဆောက်ရန် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ့်အား အမေရိကန်က ကူညီနေသည်ဟု ဆိုကာ ၎င်းမှ တူရကီလုပ်ဒရုန်းများဖြင့် တပ်မတော်ကို တိုက်ခိုက်ရန် စီစဥ်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ရည်ရွယ်ချက်မှာ “ဗမာ့စစ်တပ်လုံး၀ ရှုံးနိမ့်စေရန်ဖြစ်သည်။

၆။မြန်မာလေတပ်အား စစ်အစိုးရ၏ ထောက်ပံ့မှုဖြင့် လွတ်လပ်စွာ မလှုပ်ရှားနိုင်စေရန်အတွက် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ဘော့စနီးယားပုံစံမပျံသန်းရဇုန် ချမှတ်ရန် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုက လေးလေးနက်နက် စဉ်းစားနေကြောင်းလည်း ပြောကြားထားသည်။ အဆိုပါ စစ်ဆင်ရေးများ လုပ်ဆောင်ရန် အမေရိကန် လေယာဉ်တင် သင်္ဘောတစ်စီးသည် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်တွင် စခန်းချမည်ဟု သတင်းရရှိသည်။

၇။ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်ရှိ အမေရိကန်ရေတပ်သင်္ဘောများသည် မြန်မာအတိုက်အခံလှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့ဝင်များအား လက်နက်၊ ခဲယမ်းမီးကျောက်များနှင့် အခြားစစ်ဘက်ဆိုင်ရာ အထောက်အပံ့များ ထောက်ပံ့ပေးရန်အတွက် “ကမ်းရိုးတန်းကိုနမ်းခြင်းအမည်ရှိစစ်ဆင်ရေး” ကို လျှို့ဝှက်လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြောင်း ပြောကြားထားပြီးဖြစ်သည်။

၈။ဆက်စပ်အစီရင်ခံတင်ပြတစ်ခုတွင် “အနောက်တိုင်းမှထောက်လှမ်းရေးအေဂျင်စီများ မြန်မာဗိုလ်ချုပ်များကို လက်နက်ကိုင်ပုန်ကန်နေသောထိုင်းတွင် ပုန်းအောင်းနေသည့်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ကိုကူညီပေးနေသည်ဟုအနောက်နိုင်ငံ ထောက်လှမ်းရေး အေဂျင်စီများကို ကိုးကားထားသည့် ဆောင်းပါးတစ်ပုဒ်ရှိသည်။အဆိုပါအစီရင်ခံစာကို လေ့လာသူအချို့က ပယ်ချခဲ့သော်လည်း ၎င်းသည် အွန်လိုင်းတွင် ပျံ့နှံ့နေဆဲဖြစ်သည်။

၉။ယင်းလှုပ်ရှားမှုများသည်ယခုနှစ်အစောပိုင်းတွင် ချင်းပြည်နယ်အခြေစိုက် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်သူပုန်များကို လေ့ကျင့်သင်ကြားရန် ရည်ရွယ်၍ အိန္ဒယနိုင်ငံမီဇိုရမ်ပြည်နယ်မှ မြန်မာနိုင်ငံသို့ လျှို့ဝှက်ဝင်ရောက်လာသော ဗြိတိသျှနှင့် အမေရိကန် ကြေးစားစစ်သား ထောင်ပေါင်းများစွာတို့၏အကြောင်း အစီရင်ခံစာများနှင့် ဆက်စပ်နေပါသည်။ အိန္ဒိယလေ့လာသူတစ်ဦးက ၎င်းတို့သည် “ဖြစ်နိုင်ဖွယ်ရှိ​သော လျှို့ဝှက်စစ်ဆင်ရေး” ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်ကြောင်း အကြံပြုခဲ့သည်။

၁၀။ဤအစီအစဥ်အားလုံး၏ အဆုံးစွန်ရည်ရွယ်ချက်မှာ ဘေဂျင်း၏ ယူနန်မှ စီးပွားရေးစင်္ကြံကို ထိန်းချုပ်နိုင်သည့် အိန္ဒိယနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ်တဝိုက်တွင် သီးခြားလွတ်လပ်သော ပြည်နယ်တစ်ခု သို့မဟုတ် တစ်ခုထက်ပိုသော လွတ်လပ်သောပြည်နယ်များ ဖန်တီးခြင်းဖြင့်တရုတ်နိုင်ငံ ယူနန်ပြည်နယ်၏မြန်မာ အနောက်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းရှိ ၎င်း၏ ပူးတွဲဆိပ်ကမ်းများသို့ ဝင်ရောက်ခွင့်ကို တားဆီးခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။

၁၁။ပို၍ချိုမြန်စေသောအရာအဖြစ် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အစိုးရ၏ ကျောထောက်နောက်ခံကို အနိုင်ယူရန်အဆိုပါ စစ်ရေး စစ်ဆင်ရေးများ အောင်မြင်ပါက ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည် တစ်သန်းကို ရခိုင်ပြည်နယ်သို့ ပြန်လည် လက်ခံရေး အတွက် “အကူအညီ စင်္ကြံတစ်ခု” ထူထောင်သွားမည်ဟု အမေရိကန်က ကတိပြုခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ယနေ့အထိ ဤဇာတ်လမ်းများသည် ကြီးကြီးမားမား စိန်ခေါ်ခြင်း မရှိသေးပေ။ ဒီမိုကရက်တစ် မြန်မာ့အသံက အခိုင်အမာဖော်ပြချက်အချို့ကို ကောက်နှုတ်ထားသော်လည်းယေဘုယျအားဖြင့် ပြောရလျှင် ၎င်းတို့သည် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပြန့်နှံ့မှု မရှိကြပေ။

ဤဇာတ်လမ်းများသည် မယုံနိုင်လောက်အောင် တိုတောင်းလွန်းသောကြောင့် ဤသို့ဖော်ထုတ်မှုကင်းမဲ့ခြင်းသည် ကောင်းချီးတစ်ခုဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်သည်။ခိုင်လုံသော သက်သေအထောက်အထားများဖြင့် အခိုင်အမာပြောဆိုထားခြင်းကို မည်သည့်အရာကမျှ ထောက်ခံထားခြင်း မရှိသလို၊ ပါဝင်ပတ်သက်နေသည့် အဓိကပုဂ္ဂိုလ်များမှလည်း တိုက်ရိုက်အတည်ပြုခြင်းလည်းမရှိခဲ့ပါ။ယုတ္တိကျသော၊ ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ရှုထောင့်မှ ရှုမြင်သုံးသပ်ပြီး ၎င်းတို့သည် ရိုးရှင်းစွာဖြင့်မယုံကြည်နိုင်ဖွယ်ရာဖြစ်ပါသည်။

အနောက်နိုင်ငံ တစ်ခုခုမှမြန်မာနိုင်ငံတွင် အမှန်တကယ် စစ်ဖြစ်မည့် ဖြစ်နိုင်ခြေသည် ကြားခံတပ်ဖွဲ့များမှတဆင့်ပြုလုပ်နိုင်သည့်အလားအလာသည်ပင်လျှင်ဖြစ်နိုင်ခြေအလွန်နည်းနေပါသည်။
ဥပမာအားဖြင့် ဒေသတွင်းရှိ တရုတ်၏ ရေရှည်ရည်မှန်းချက်များနှင့် ပတ်သက်၍ ဗျူဟာမြောက် အရေးမပါသောအချက်မှာ စစ်ရေးပြဿ နာများနှင့် နိုင်ငံရေးအရ လျှို့ဝှက်စွာလုပ်ဆောင်နိုင်လျှင်ပင် ယင်းကဲ့သို့ ပါဝင်ပတ်သက်မည့် အန္တရာယ်များကို ကျော်လွှားရန် လုံလောက်မည်ဖြစ်သည်။

ထို့အပြင် ပြည်ပနိုင်ငံများနှင့် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း မြန်မာနိုင်ငံ၏ အတိုက်အခံလှုပ်ရှားမှုကို ထောက်ခံကြောင်း ဖော်ပြကြပြီး လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီများကို အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ပံ့ပိုးပေးခဲ့သည်။ “လူမသေစေသောအကူအညီ” ဟုယူဆသောအရာ၏ဘောင်ကိုကျော်လွန်၍ မည်သူမျှ လမ်းလွဲသွားဖွယ်မရှိပေ။ ထိုသို့ပြုလုပ်ရန် လျှို့ဝှက်ကြိုးစားမှုမျိုးသည် အလွန်ကြာရှည်စွာ လျှို့ဝှက်ထားနိုင်မည်မဟုတ်ပေ။

အလားတူ လက်နက်ကိုင် အတိုက်အခံ လှုပ်ရှားမှုကို ကူညီရန် မြန်မာနိုင်ငံသို့ လျှို့ဝှက်ဝင်ရောက်လာသော မည်သည့် ကြေးစားသမားများမဆို ပြည်ပအေးဂျင့်အင်အားစုများကဲ့သို့မဟုတ်ဘဲ ၎င်းတို့၏ အစပျိုးမှုတွင် သေချာပေါက်နီးပါး လုပ်ဆောင်ကြမည်ဖြစ်သည်။ အမှန်မှာ၊ ၂၀၂၁ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းချိန်မှစ၍ ထိုသို့လုပ်ဆောင်ခဲ့သော အနည်းစုသာ သိကြပြီး ၎င်းတို့၏ သက်ရောက်မှုမှာ အနည်းငယ်မျှသာ ဖြစ်သည်။

The Interpreter တွင် ဖော်ပြထားပြီးဖြစ်သည့်အတိုင်း မြန်မာနိုင်ငံသည် မှောင်မိုက်သော သဘောတူညီချက်များနှင့် လျှို့ဝှက်လုပ်ဆောင်မှုများ၏ ထူးထူးခြားခြား အရေးဆိုမှုများကို ဆွဲဆောင်ရန်အတွက် နာမည်ကောင်းရှိသည်။ခိုင်မာသောအချက်အလက်များမရှိခြင်း၊ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများနှင့် အခြားလေ့လာသူအချို့၏ စိတ်ကူးစိတ်သန်းများ နှင့် အတည်မပြုရသေးသော အစီရင်ခံစာများကို ထုတ်ဝေလိုသော ယုံလွယ်သောသတင်းဌာနအချို့၏ ဆန္ဒကြောင့် အားလုံးသည် သတင်းမှားနှင့် သတင်းကိုမဟုတ်မမှန်လုပ်ကြံခြင်း နှစ်မျိုးလုံးကို ပြုလုပ်ကြသည်။

နောက်ဆုံးဇာတ်လမ်းများသည် အစွန်းရောက်သော်လည်း ဥပမာအားဖြင့် နောက်တစ်မျိုးဖြစ်ပုံရသည်။

အဲမောင်း
The Interpreter စာမျက်နှာတွင်ဖော်ပြသည့် Andrew Selth ရေးသားသော Is the UnitedStates reallyplanning a proxywar in Myanmar?ကိုပြန်ဆိုပါသည်။
Andrew Selth သည် Griffith University နှင့် Australian National University မှ တွဲဖက်ပါမောက္ခဖြစ်သည်။ သူသည်သံတမန်ရေးရာ၊ မဟာဗျူဟာထောက်လှမ်းရေး သုတေသနပညာရှင်အဖြစ် အနှစ် ၄၀ ကျော် နိုင်ငံတကာ လုံခြုံရေးပြဿနာများနှင့် အာရှရေးရာများကို လေ့လာခဲ့သူဖြစ်သည်။