ထိုင်းနိုင်ငံသည် စီးပွားရေးဖိအားပေးမှုများနှင့် ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေးတိုက်ပွဲများကြားတွင် နယ်စပ်မတည်ငြိမ်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရ

မေလ ၃၀၊ ၂၀၂၅။ သောင်ရင်းသတင်းလွှာ

ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးသက်တမ်း ကိုးလကျော်သာရှိသေးသည့် ပေထောင်တန်ရှင်နာဝပ်ထရာသည် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ၏ လေးစားမှုကင်းမဲ့မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေသည့် အားနည်းပြီး ပြည်တွင်းအကွဲအပြဲများကြောင့်အစိုးရအပေါ် စိုးရိမ်မှုများကြားတွင် နယ်စပ်ဒေသတွင်စိန်ခေါ်မှုများစွာနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်ဟု The Nation သတင်းကမေ ၂၉ရက်တွင်ဖော်ပြသည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင်ရှင်နာဝပ်ထရာသည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ် နိုင်ငံရေးမဲဆွယ်ပွဲအတွင်း “သက်ဆင်ပြန်လာကြောင်း မူးယစ်ဆေးဝါး ရောင်းဝယ်သူများကို ပြောပါ” ဟု ရဲဝံ့စွာ ကြေငြာခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း အစိုးရသစ်၏ မူးယစ်ဆေးဝါး ထိန်းချုပ်ရေး အစီအစဉ်ကို အမျိုးသားအဆင့် အစီအစဉ်အဖြစ် ကြေညာပြီးနောက် ထိုင်းနိုင်ငံသည် ၎င်း၏ မြောက်ပိုင်းနယ်စပ်တလျှောက် မူးယစ်ဆေးဝါး ထုတ်လုပ်မှုနှင့် ဆက်နွှယ်သည့် ပြဿနာများ မြင့်တက်လာနေသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ မြောက်ပိုင်းပြည်နယ်များဖြစ်သည့် ချင်းမိုင်၊ ချင်းရိုင်နှင့် မယ်ဟောင်ဆောင်တို့နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်တွင် အကြီးဆုံး မူးယစ်ဆေးဝါး ထုတ်လုပ်မှု စင်တာများ တည်ရှိပြီး နယ်စပ်ဒေသများမှတဆင့် မူးယစ်ဆေးဝါးများ ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ဝင်ရောက်ကာ ဘန်ကောက်နှင့် အနီးတစ်ဝိုက်ရှိ ပြည်နယ်များသည် ထိုင်းနိုင်ငံ တောင်ပိုင်းသို့ လူကုန်ကူးမှု မပြုမီ ထိပ်တန်းနေရာများအဖြစ် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

လက်ရှိအစိုးရ၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ပြည်တွင်း မူးယစ်ဆေးဝါးပြဿနာများ ပပျောက်ရေးသာမက အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများနှင့် ပူးပေါင်း၍ မြန်မာနိုင်ငံရှိ တိုင်းရင်းသားဒေသများတွင် တည်ရှိသည့် မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်သည့်နေရာများကို ဖျက်သိမ်းရန်လည်း ဖြစ်သည်။ ထိုင်း-မြန်မာ နယ်စပ်တလျှောက် တင်းမာမှုများ တိုးမြင့်လာကာ အထူးသဖြင့် မူးယစ်ဆေးဝါး စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သည့် နေရာကြီးများနှင့် နယ်မြေအငြင်းပွားမှုများတွင် ပါ၀င်နေသည်ဟု သံသယရှိသည့် ဝနီပြည်သူ့စစ်များ(UWSA)၏ လွှမ်းမိုးမှုရှိသည့် ဒေသများတွင် တင်းမာမှုများ မြင့်တက်လာသည်။ မဖြေရှင်းရသေးသော နယ်နိမိတ်မျဉ်းများသည် ထိုင်းစစ်သားများနှင့် ထိပ်တိုက်တွေ့စေသည် ဟု အစီရင်ခံချက်များအရ ဝနီတပ်ဖွဲ့များက ထိုင်းနယ်မြေအတွင်းသို့ အကြိမ်ပေါင်းများစွာ ကျူးကျော်ဝင်ရောက်လာကာ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခဖြစ်နိုင်ချေကို မြင့်တက်လာစေသည်ဟု အတည်ပြုထားသည်။ ထိုင်းဘုရင့်တပ်မတော်သည် နယ်စပ်တလျှောက်ရှိ ဝနီပြည်သူ့စစ်စခန်းများ၏ မြေပုံများကို ဒုဝန်ကြီးချုပ်နှင့် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး Phumtham Wechayachai အား ပေးအပ်ပြီး နယ်မြေပိုင်ဆိုင်မှု အခိုင်အမာရရှိကြောင်း မီးမောင်းထိုးပြကာ ၎င်းတို့၏ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များ၊မောင်းသူမဲ့လေယာဉ်များ၊ လေယာဉ်ပစ်လက်နက်များ၊ မြေအောက်ဥမင်လှိုဏ်ခေါင်းများနှင့်ကာကွယ်ရေးစခန်းများအဖြစ် အသုံးပြုသည့် အမြောက်တပ်စခန်းများအပါအဝင် ပြည်သူ့စစ်များ၏ အင်အားကြီးထွားလာမှုကို အကဲဖြတ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံရှိ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့များ အနက် ဝနီ ပြည်သူ့စစ် သည်ဆန့်ကျင်ဘက် အင်အားစုများကို ခြိမ်းခြောက်သည့် ပျောက်ကျား စစ်ဆင်ရေး နည်းဗျူဟာများဖြင့် အင်အားအကြီးဆုံးနှင့် အကြောက်ရဆုံးဟု သတ်မှတ် ထားသည်။ လက်ရှိတွင် ထိုင်အမှတ် ၃ တပ်မတော် ဒေသသည် ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေးကို မြှင့်တင်ရန်အတွက် ဝနီခေါင်းဆောင်များနှင့် ဒေသဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးပွဲများကို ဆက်လက် ထိန်းသိမ်းထားသည်။ သို့သော်လည်း နယ်မြေကျူးကျော်မှုများတွင် တပ်မတော်သည် နှစ် ၃၀ ကျော်ကြာ အသုံးပြုခဲ့သည့် ပြည်သူ့စစ်​မဟာဗျူဟာဖြင့်ပြန်လည်တွန်းလှန်ရန် ဖိအားပေးနည်းဗျူဟာများကို အသုံးပြုခဲ့သည်။ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင်၏ မကြာသေးမီက ပြင်းထန်သောသတိပေးချက်များသည် ဝနီပြည်သူ့စစ်အား ရန်သူအဖြစ် သဘောထားကာ မြန်မာနိုင်ငံမှအရေးယူရန် ပျက်ကွက်ပါက တိုက်ရိုက်အရေးယူမည်ဟု ၎င်း၏ ခြိမ်းခြောက်မှုမှာ တင်းမာမှုများ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ ထိုင်း-မြန်မာ နယ်စပ်တလျှောက် ပဋိပက္ခများ အချိန်မရွေး ဖြစ်ပွားနိုင်သဖြင့် အခြေအနေကို တပ်မတော်က အနီးကပ် စောင့်ကြည့်နေပါသည်။ ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်အရေးနှင့် တပြိုင်နက်ထဲ ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ် တာ့ခ်ခရိုင်နှင့် ကန်ချနပူရီခရိုင်များတွင် ကာလကြာရှည် တင်းမာမှုများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေပြီး ထိုင်းနယ်မြေအနီးတွင် မြန်မာစစ်တပ်ကဒရုန်းနှင့် လေယာဉ်ဗုံးကျဲမှုများ အပါအဝင် မြန်မာစစ်တပ်နှင့် တိုင်းရင်းသားလူနည်းစုများအကြား တိုက်ပွဲများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေပါသည်။ ထိုင်းတော်ဝင်လေတပ်သည် F-16 တိုက်လေယာဉ်များ အကြိမ်ပေါင်းများစွာ ဖြန့်ကျက်ချထားပြီး ထိုင်း၏လေပိုင်နက်နှင့် နယ်နိမိတ်များကို ကာကွယ်ရန်ဖြစ်သည်။

ဤကိစ္စများကြားထဲတွင်ထိုင်းနှင့် ကမ္ဘောဒီးယားတပ်များကြား မကြာသေးမီက Ubon Ratchathani ပြည်နယ် Chong Bok မှာ တိုက်ပွဲဖြစ်ခဲ့ပြီး ပြည်သူများကို ထိတ်လန့်စေခဲ့သည်။ ရှင်နာဝပ်မိသားစုနှင့် ကမ္ဘောဒီးယားခေါင်းဆောင်များနှင့် နီးကပ်စွာဆက်နွယ်နေသည့် ပေထောင်တန်အစိုးရသည် ယခင်ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင်နှင့် ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ဟွန်ဆန်တို့ကြား ရှုပ်ထွေးသော မိသားစုနှင့် နိုင်ငံရေးဆက်ဆံမှုများလည်းရှိနေခဲ့သည်။ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ Poipet ဧရိယာတွင်  လည်ပတ်နေသော အွန်လိုင်ခေါ်ဆိုရေးငွေလိမ်ဂိုဏ်းများသည်ထိုင်းနိုင်ငံသားများကို လိမ်လည်လှည့်ဖြားနေသည်ဟု သက်ဆင်၏ စွပ်စွဲမှုများကြောင့် တင်းမာမှုများ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ တစ်ချိန်တည်းတွင်ပင် ကမ္ဘောဒီးယားသည် လွန်ခဲ့သည့်ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း ၎င်း၏စစ်ရေးစွမ်းရည်ကို သိသိသာသာ တိုးချဲ့လာခဲ့ပြီး SH-1 အလိုလျောက်ပစ်အမြောက်များ၊ ဘက်စုံသုံးလောင်ချာအမျိုးအစား 90B၊ RM-70၊ BM-21၊ နှင့် KS-1C မြေပြင်မှ ဝေဟင်ပစ် ဒုံးကျည်များကဲ့သို့သော အဆင့်မြင့်လက်နက်များကိုတပ်ဆင်ခဲ့သည်။ ကမ္ဘောဒီးယားထက် ၁:၀.၃အသာစီးရနေသည့် ထိုင်းနိုင်ငံသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်ရေးချိန်ခွင်လျှာနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက လက်ရှိ ခန့်မှန်းချက်များအရ ကွာဟချက်မှာ ၁:၀.၈-၀.၉ခန့်အထိ ကျဉ်းမြောင်းသွားသည်ကို တွေ့ရသည်။ အရန်ငွေနှင့် ခဲယမ်းမီးကျောက်များ သိုလှောင်ထားမှုများသည် ထိုင်းနိုင်ငံက ယခင်က အသုံးပြုခဲ့သည့် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ရင်းမြစ်များကို သုံးဆလိုအပ်သည့် ကာလကြာရှည်၍ ပိုမိုပြင်းထန်သော ပဋိပက္ခများနှင့် ရင်ဆိုင်ရနိုင်သည်ဟု အကြံပြုထားသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံနှင့်ဆက်စပ်နေသည့် တောင်ပိုင်းနယ်စပ်ပြည်နယ်များ အနှစ် ၂၀အကြာတွင်သက်ဆင် ပြန်လည်ဝင်ရောက်လာပြီးသည့်နောက်တွငပေါ်ပေါက်လာသော တစိတ်တပိုင်း မငြိမ်မသက်မှုများမြင်တွေ့ခဲ့ရပြီး ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးလုပ်တောင်ရန်နှင့် အစိုးရအရာရှိများနှင့်အငြင်းပွားစရာ Tak Bai ကိစ္စ အပါအဝင် အတိတ်မှအဖြစ်အပျက်များအတွက် သက်ဆင်ကတောင်းပန်ခဲ့သည်။ အဓိက အချက်မှာ BRN ခွဲထွက်ရေး အဖွဲ့နှင့် တင်းမာနေသည့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးမှုများ ရှိနေသေးသည်။ ဒုတိယ၀န်ကြီးချုပ် Phumtham သည် ဒေသဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများကို ထိထိရောက်ရောက်ထိန်းချုပ်နိုင်သည့် BRN ကိုယ်စားလှယ်အသစ်များနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံရန်အတွက်မဟာဗျူဟာပြောင်းရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းများ အပါအဝင် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ရင်ဆိုင်နေရသော စိန်ခေါ်မှုများစွာကို Phumtham က အသိအမှတ်ပြုခဲ့ပြီး အများပြည်သူများ အထိတ်တလန့် မဖြစ်စေရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများနှင့် သံတမန်ရေးအရ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုများနှင့် ငြိမ်းချမ်းသောအငြင်းပွားမှုဖြေရှင်းရေး အရေးကြီးကြောင်း အလေးပေးပြောကြားခဲ့ပြီး နယ်စပ်အငြင်းပွားမှုသည် ကမ္ဘာ့စံနှုန်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး အပြန်အလှန်အပေးအယူလုပ်ရန် လိုအပ်ကြောင်း အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ထိုင်းနိုင်ငံ၏ လက်ရှိ နိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်းသည်ကျိုးပျက်ကွဲအက်လွယ်ဖြစ်နေပါသည်။ အာဏာရ ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့သည် စည်းလုံးညီညွတ်မှု ကင်းမဲ့ပြီး ဝန်ကြီးချုပ်ပေထောင်တန်၏ ရာထူးကို အားနည်းစေပြီး အမျိုးသားလုံခြုံရေးကို ထိခိုက်စေသည်။ ယင်းအားနည်းချက်သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ သန္နိဋ္ဌာန်ကို စမ်းသပ်ရန် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများကို ခိုင်မာစေပါသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံနှင့်ဆက်စပ်နေသည့် တောင်ပိုင်းနယ်စပ်ပြည်နယ်များ အနှစ် ၂၀အကြာတွင်သက်ဆင် ပြန်လည်ဝင်ရောက်လာပြီးသည့်နောက်တွငပေါ်ပေါက်လာသော တစိတ်တပိုင်း မငြိမ်မသက်မှုများမြင်တွေ့ခဲ့ရပြီး ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးလုပ်တောင်ရန်နှင့် အစိုးရအရာရှိများနှင့်အငြင်းပွားစရာ Tak Bai ကိစ္စ အပါအဝင် အတိတ်မှအဖြစ်အပျက်များအတွက် သက် ဆင်ကတောင်းပန်ခဲ့သည်။ အဓိက အချက်မှာ BRN ခွဲထွက်ရေး အဖွဲ့နှင့် တင်းမာနေသည့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးမှုများ ရှိနေသေးသည်။ ဒုတိယ၀န်ကြီးချုပ် Phumtham သည် ဒေသဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများကို ထိထိရောက်ရောက်ထိန်းချုပ်နိုင်သည့် BRN ကိုယ်စားလှယ်အသစ်များနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံ ရန်အတွက်မဟာဗျူဟာပြောင်းရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းများ အပါအဝင် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ရင်ဆိုင်နေရသော စိန်ခေါ်မှုများစွာကို Phumtham က အသိအမှတ်ပြုခဲ့ပြီး အများပြည်သူများ အထိတ်တလန့် မဖြစ်စေရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများနှင့် သံတမန်ရေးအရ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုများနှင့် ငြိမ်းချမ်းသောအငြင်းပွားမှုဖြေရှင်းရေး အရေးကြီးကြောင်း အလေးပေးပြောကြားခဲ့ပြီး နယ်စပ်အငြင်းပွားမှုသည် ကမ္ဘာ့စံနှုန်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး အပြန်အလှန်အပေးအယူလုပ်ရန် လိုအပ်ကြောင်း အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ထိုင်းနိုင်ငံ၏ လက်ရှိ နိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်းသည်ကျိုးပျက်ကွဲအက်လွယ်ဖြစ်နေပါသည်။ အာဏာရ ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့သည် စည်းလုံးညီညွတ်မှု ကင်းမဲ့ပြီး ဝန်ကြီးချုပ်ပေထောင်တန်၏ ရာထူးကို အားနည်းစေပြီး အမျိုးသားလုံခြုံရေးကို ထိခိုက်စေသည်။ ယင်းအားနည်းချက်သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ သန္နိဋ္ဌာန်ကို စမ်းသပ်ရန် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများကို ခိုင်မာစေပါသည်။