မြန်မာနိုင်ငံ

ဇူလိုင်လ ၂၈၊ ၂၀၂၅။ သောင်ရင်းသတင်းလွှာ ACLED ရဲ့ ၂၀၂၄ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလကပြုလုပ်ခဲ့တဲ့စစစစ်တမ်းအချက်အလတွေအရ မြန်မာနိုင်ငံဟာကမ္ဘာပေါ်မှာ ဒုတိယအန္တရာယ်အရှိဆုံးနေရာဖြစ်တယ်လို့ Earth Mission စာမျက်နှာမှာ ဇူလိုင် ၂၇ရက်ကဖော်ပြပါတယ်။ ဒီအဆင့်သတ်မှတ်ချက်ဟာဆီးရီးယား၊ ဆူဒန်၊ မက္ကဆီကို၊ သို့မဟုတ် အာဖဂန်နစ္စတန်ရှိ နိုင်ငံတကာအသိအမှတ်ပြု ပဋိပက္ခတွေထက် မြန်မာနိုင်ငံကကျော်လွန်နေပါတယ်။ မြန်မာ စစ်အစိုးရဟာစစ်ပွဲနဲ့ မသက်ဆိုင်တဲ့ ကျောင်းတွေ၊ဆေးရုံတွေနဲ့အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းပြုသူတွေ လယ်သမာတွေ အပါအဝင် အရပ်သားတွေကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ (more…)

ဇူဘိုင်လ ၂၇၊ ၂၀၂၅။ သောင်ရင်းသတင်းလွှာ ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်ရှိ မြဝတီမြို့ရှိ အစောင့်တွေချထားတဲ့ခြံဝင်းကြီးတစ်ခုထဲမှာဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသား တစ်ဒါဇင်ကျော်ဟာညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခံရမယ်လို့ခြိမ်းခြောက်မှုတွေ ရှိနေပေမယ့်လည်း အလုပ်ကိုပြန်လုပ်ဖို့ ငြင်းဆိုနေကြပါတယ်။ သူတို့အလုပ်ကအမေရိကန်၊ စင်ကာပူ၊ ထိုင်းနဲ့ ဖိလစ်ပိုင်တို့အပါအဝင် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ လူတွေကို လှည့်စားလိမ်လည်ဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံပေါင်း ၆၀ကျော်ကအခြားထောင်ပေါင်းများစွာလိုပဲထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ အိုင်တီလုပ်ငန်းမှာ လစာမြင့်မားတဲ့ အလုပ်အကိုင်တွေရမယ်ဆိုတဲ့ကတိများဖြင့် ဖြားယောင်းခံခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တရားဝင်အလုပ်တွေလုပ်ရမယ့်အစား မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝှမ်းလည်ပတ်နေတဲ့ တရုတ်ရာဇ၀တ်ဂိုဏ်းတွေကလုပ်ကိုင်နေတဲ့ ဆိုက်ဘာလိမ်လည်မှုလုပ်ငန်းတွေမှာ သူတို့ဟာအဓမ္မခိုင်းစေခံရတာကို တွေ့ရှိခဲ့ရပါတယ်။ ဇူလိုင်လ ၂၅ ရက်နေ့က လူကုန်ကူးခံရသူများကူညီစောင့်ရှောက်ရေး အရပ်ဘက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းများကွန်ရက် (CSNHTV) က ဒီမိုကရေစီကရင်ပြည်သူ့အကျိုးပြုတပ်မတော်(DKBA) နဲ့တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံမှာ ပိတ်မိနေသေးတဲ့ လူကုန်ကူးခံရသူ ၁၇၉ ဦးကို ကယ်ဆယ်ဖို့ ညှိနှိုင်းတာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီနေ့ညနေပိုင်းမှာမြဝတီမြို့ရှိ KK 3 Park ကနေ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသား (၁၈)ဦးကို နယ်ခြားစောင့်တပ် (BGF) က ကယ်ထုတ်ခဲ့ပါတယ်။ ၎င်းတို့ကိုမြဝတီမှာယာယီ ထိန်းသိမ်းထားပြီး သက်ဆိုင်ရာ သံရုံးတွေကတဆင့် ပြန်လည် လွှတ်ပေးရန် စောင့်ဆိုင်းလျက် ရှိပါတယ်။ ဖိလစ်ပိုင်သံရုံးရဲ့ ရဲသံမှူးဟောင်း ရဲမှူးကြီး Dominador Matalang က အခြေအနေကို စောင့်ကြည့်နေပြီး ကယ်ဆယ်ရေးအတွက် ညှိနှိုင်းကူညီပေးနေပါတယ်။ လျှပ်စစ်၊ အစားအစာနဲ့ရေပေးဝေမှုကို ဖြတ်တောက်ရန် ဖေဖော်ဝါရီမှာ ထိုင်းနိုင်ငံမှတရားမဝင် ရွှေ့ ပြောင်းမှုအပါအဝင် လိမ်လည်တဲ့စင်တာတွေကို နှိမ်နင်းဖို့ကြိုးပမ်းခဲ့ပေမယ့်လည်း လုပ်ငန်းတွေ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ အစုအဖွဲ့တွေကမီးစက်တွေ၊မှောင်ခိုလောင်စာဆီတွေနဲ့ ဂြိုလ်တုအင်တာနက်ကို မှီခိုပြီးလျင်မြန်စွာ လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် လုပ်ဆောင်ကြပါတယ်။ တချို့သော စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုတွေပုံစံ ပြစ်ဒဏ်ပေးခြင်း သို့မဟုတ် အစာမပေးဘဲ တစ်ယောက်တည်း အကျဉ်းချထားတာကို ခံနိုင်ရည်ရှိစေဖို့…

ထို့ကြောင့် အခြားနိုင်ငံရေး ပါတီ ၅၀ နှင့်အတူ ရွေးကောက်ပွဲ အာဏာပိုင် များထံမှတ်ပုံတင်ထားသည့် တပ်မတော် ကျောထောက်နောက်ခံပြု ပြည်ထောင်စု ကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီသည် စစ်အစိုးရ၏ လူမဆန်သော လှုပ်ရှားမှုများ ဆက်လက် လုပ်ဆောင်နေသော်လည်း အရေးကြီးသော ကိစ္စရပ် အသီးသီးတွင် အခွင့်ကောင်း ရရှိနိုင်သည်။ အိန္ဒိယသည် မြန်မာနိုင်ငံမဲရုံများနှင့် ပတ်သက်၍ ရှင်းလင်းပြတ်သားစွာ ရှုမြင်ထားပြီး ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ငန်းစဉ်သည် ယုံကြည်ထိုက်သူ ဖြစ်သင့်သည်။BIMSTEC ဘန်ကောက် ထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင် စစ်အစိုးရ အကြီးအကဲနှင့် တွေ့ဆုံစဉ်တွင် ၀န်ကြီးချုပ် Narendra Modi က ယုံကြည်စိတ်ချရပြီး အားလုံးပါဝင်သည့် မဲများဖြင့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံအတွင်း ဒီမိုကရေစီ လုပ်ငန်းစဉ် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးကို အလေးပေး ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပွားနေသည့် လူမျိုးရေးအကြမ်းဖက်မှုများ၏ လူ့တန်ဖိုးကို ဖော်ပြရာတွင် ဝန်ကြီးချုပ် က ပဋိပက္ခအတွက် စစ်ရေးအရ ဖြေရှင်း၍မရရှိကြောင်း အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။ ထာဝရငြိမ်းချမ်းရေးသည် အားလုံးပါဝင်သည့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုမှသာလျှင် အောင်မြင်နိုင်ကြောင်း ရွှေဝါရောင်ခေါင်းဆောင်က အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။ ပြောစရာပင်မလိုတော့ဘဲ မြန်မာနိုင်ငံတွင်း ရုန်းရင်းဆန်ခတ်ဖြစ်မှုက မဏိပူရရဲ့ပြည်တွင်းလုံခြုံရေးကိုပင်ရှုပ် ထွေးသွားစေသည့်ဆင်းရဲတွင်းနက်နေသော ဒုက္ခသည်များနှင့်ခိုလှုံခွင့်တောင်းသူများအမြောက်အမြားဝင်ရောက်လာသောကြောင့် နယ်စပ်ဒေသများကို အပျက်သဘော သက်ရောက်စေခဲ့သည်။မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ ပြင်ဆင်မှုများမှ အတိအကျ မမျှော်လင့်ထားနိုင်သော်လည်း အိမ်နီးချင်း အိန္ဒိယနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တို့သည် လက်ရှိအချိန်ကို ဂရုတစိုက် စောင့်မျှော်ကြည့်ရှုရန် လိုအပ်ပါသည်။ ဇူလိုင်လ ၁၀၊ ၂၀၂၅။ သောင်ရင်းသတင်းလွှာ မြန်မာနိုင်ငံ သည် လာမည့်လအနည်းငယ်တွင် နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ရွေးကောက်ပွဲကို ကျင်းပနိုင်မည်ဖြစ်ပြီး အရှေ့တောင် အာရှနိုင်ငံများတွင် အဓိကအားဖြင့်…

ဇူလိုင်လ ၉၊ ၂၀၂၅။ သောင်ရင်းသတင်းလွှာ မြန်မာနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်း တောင်ကုန်းများတွင် KIA တပ်ဖွဲ့နှင့် တရုတ် ကျောထောက်နောက်ခံ ပြုထားသော စစ်အာဏာရှင်တို့ အကြား လအတန်ကြာ တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွားမှု၏ ရလဒ်မှာ တစ်ကမ္ဘာလုံး အတိုင်းအတာဖြင့် မြေရှားပါးသတ္ထုရောင်းလိုအားသည် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ပေါ်ထွက်နေသည်။ KIA ကချင်လွတ်လပ်ရေး တပ်မတော်သည် ဒီဇင်ဘာလမှ စတင်ကာ စစ်အစိုးရ အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် ပြည်တွင်းစစ်၏ တစိတ်တပိုင်းအဖြစ် တရုတ်နယ်စပ်မှ ကီလိုမီတာ ၁၀၀ အောက်ရှိသော ဗန်းမော်မြို့ပေါ်တွင် စစ်အစိုးရနှင့် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားနေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်ရှိမြေရှားပါးသတ္ထုများ၏ ထက်ဝက်နီးပါးကို ဗျူဟာမြောက် အရေးပါသော မြို့စောင့်တပ်မြို့ဖြစ်သည့် ဗန်းမော်မြောက်ဘက် အပါအဝင် ကချင်ပြည်နယ်ရှိ မိုင်းတွင်းများမှ ထုတ်ယူသည်။ ထို့နောက် အီလက်ထရွန်းနစ်ယာဉ်များနှင့် လေအား တာဘိုင်များကို လျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေးသည့် သံလိုက်များအဖြစ် ပြုလုပ်ရန်အတွက် ၎င်းတို့အား တရုတ်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့သည်။ မြေရှားသတ္ထုများကို စီမံဆောင်ရွက်ရာတွင် လက်ဝါးကြီးအုပ်လုနီးပါးဖြစ်သော တရုတ်နိုင်ငံသည် KIA ထိန်းချုပ်နယ်မြေတွင် တူးဖော်နေသည့်မြေရှား သတ္တုများဝယ်ယူခြင်းကို ရပ်တန့်မည်ဟုဆိုကာဗန်းမော်မြို့ကို KIA ကအပြည့်အ၀ သိမ်းပိုက်ရန် ကြိုးစားနေခြင်းကို ရပ်တန့်ရန် ခြိမ်းခြောက်ခဲ့ကြောင်း အဆိုပါကိစ္စနှင့် နီးစပ်သူ သုံးဦးထံမှ သိရသည်။ ယခုနှစ်အစောပိုင်း အစည်းအဝေးတွင် တရုတ်အရာရှိများက KIA သို့ ထုတ်ပြန်ခဲ့သော ရာဇသံတွင် ပေကျင်းသည် ၎င်း၏ ပထဝီနိုင်ငံရေး ရည်မှန်းချက်များ အကောင်အထည်ဖော်ရန်အတွက် တွင်းထွက်သတ္တုများကို ဘေဂျင်းက ထိန်းချုပ်ထားပုံကို အလေးပေးဖော်ပြသည်။ KIA အရာရှိတစ်ဦးမှ…

ဇူလိုင်လ ၂၊ ၂၀၂၅။ သောင်ရင်းသတင်းလွှာ မြန်မာ-ထိုင်း ချစ်ကြည်ရေးတံတား ၂ မှတစ်ဆင့် တယ်လီကွန်းလိမ်လည်မှုနှင့် အခြားရာဇ၀တ်မှုများတွင် ပါဝင်ပတ်သက်နေသည့် ယူဂန်ဒါ၊ နိုင်ဂျီးရီးယား၊ ကင်ညာနှင့် မဒါဂတ်စကန်နိုင်ငံသား လေးဦးကို မြန်မာနိုင်ငံမှ ယမန်နေ့က ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးခဲ့သည်ဟု Global New Light of Myanmar သတင်းကဇူလိုင်၂ရက်တွင်ဖော်ပြသည်။ မြန်မာအာဏာပိုင်များသည် ချောမောစွာ နေရပ်ပြန်နိုင်ရေး သေချာစေရန်အတွက် လိုအပ်သော တရားဝင်စာရွက်စာတမ်းများကို ထိုင်းအာဏာပိုင်များထံ တရားဝင် ပေးအပ်ခဲ့သည်။ (more…)

ဇွန်လ ၃၀၊ ၂၀၂၅ ။သောင်ရင်းသတင်းလွှာ တရုတ်နိုင်ငံ အနောက်တောင်ပိုင်း ယူနန်ပြည်နယ် မြို့တော် ကူမင်းနှင့် မြန်မာနိုင်ငံ မန္တလေးတို့ကြား လေကြောင်း ခရီးစဉ်များ ဇွန် ၂၉ ရက်၌ ပြန်လည် စတင်ခဲ့ပြီး မတ်လတွင် အင်အားပြင်း ငလျင် လှုပ်ခတ်ပြီးနောက် ဆိုင်းငံ့ထားသည့် အဓိက လမ်းကြောင်းကို ပြန်လည် ထူထောင်ခဲ့ကြောင်း China Eastern Airlines ၏ Yunnan ဌာနခွဲမှ သိရသည်ဟု ဆင်ဟွာသတင်းကဇွန်လ ၃၀ရက်တွင်ဖော်ပြသည်။  ကူမင်း-မန္တလေး လမ်းကြောင်းသည် ပျံသန်းမှုအမှတ် MU2029 နှင့် MU2030 အောက်တွင် Boeing 737 လေယာဉ်ကို အသုံးပြု၍ ပြေးဆွဲခြင်းဖြစ်သည်။ တနင်္လာနေ့၊ ဗုဒ္ဓဟူး၊ သောကြာနှင့် တနင်္ဂနွေနေ့များတွင် တစ်ပတ်လျှင် အသွားအပြန် လေးကြိမ်ဖြင့် ခရီးစဉ် ဆိုင်းငံ့ထားမှု မတိုင်မီကာလကဲ့သို့အချိန်ဇယားမှာ မပြောင်းလဲသေးကြောင်း လေကြောင်းလိုင်းက ဆိုသည်။ မတ် ၂၈ ရက်က ပြင်းအား ၇ ဒသမ ၉ အဆင့်ရှိ ငလျင်လှုပ်ခတ်ပြီးနောက် မန္တလေးလေဆိပ်ရှိ အခြေခံအဆောက်အအုံများ ပျက်စီးခဲ့သည်။ လေဆိပ်ပြုပြင်မှုများနှင့် နိုင်ငံတကာလေကြောင်းခရီးစဉ်များ ပြန်လည်စတင်ပြီးနောက်၊ ခရီးသည်များ၏လိုအပ်ချက်ကိုဖြည့်ဆည်းပေးရန် China Eastern Airlines မှ ဝန်ဆောင်မှုကို ပြန်လည်စတင်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ လေကြောင်းခရီးစဉ်များ ပြန်လည်စတင်ခြင်းသည် နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်မှု၊ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် လူအချင်းချင်းဖလှယ်မှုများအပြင် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် မြန်မာနိုင်ငံကြား သဘာဝဘေးဒဏ်ခံရ ပြီးနောက် ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ လွယ်ကူချောမွေ့စေကာ ယူနန်၏ အရှေ့တောင်အာရှနှင့် ချိတ်ဆက်မှုကို မြှင့်တင်ပေးမည်ဟု…

ဇွန်လ ၂၁၊ ၂၀၂၅။ သောင်ရင်းသတင်းလွှာ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် စစ်မှုထမ်းခြင်းဥပဒေကို ပြဋ္ဌာန်းပြီးနောက် မြန်မာစစ်တပ်မှ ကလေးစစ်သားစုဆောင်းမှုနှင့် အသုံးပြုမှုမှာ သိသိသာသာ အရေအတွက်မြင့်မားလာပြီး၂၀၂၁ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းမှုနောက်ပိုင်း မြင့်တက်လာသည်ဟု လူ့အခွင့်အရေး စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့(HRW)က ဇွန်လ ၂၀ရက်နေ့က ပြောကြားခဲ့သည်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၉ ရက်နေ့တွင် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ်က မြန်မာနိုင်ငံတွင် လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခအတွင်း ကလေးသူငယ်များအပေါ် ကျူးလွန်မှုပေါင်း ၂,၁၃၈ ခုကို စစ်ဆေးခဲ့ပြီး၊ နောက်ထပ် ချိုးဖောက်မှုပေါင်း ၁,၂၀၀ ခန့်ကို စိစစ်မှု ဆိုင်းငံ့ထားကြောင်းပြောကြားခဲ့သည်။ အာဏာသိမ်းပြီးကတည်းက ကုလသမဂ္ဂက ၁၂ နှစ်အောက် ကလေးစစ်သားစုဆောင်းမှု အမှုပေါင်း ၁၈၀၀ ကျော်ကို စစ်အစိုးရနှင့် ဆက်စပ်တပ်ဖွဲ့များကို စစ်ဆေးခဲ့ပြီး၊ ဖမ်းဆီးခံရသောစစ်သည်များနှင့် စစ်တပ်မှ ထွက်ပြေးလာသူများက ကလေးစစ်သားများကို တွေ့ရှိထားကြောင်း ဒေသတွင်း အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများနှင့် အတိုက်အခံ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများက H R W သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။ စစ်သားစုဆောင်းသူများသည် အဖော်မရှိသော၊ အိုးအိမ်မဲ့ဖြစ်စေ သို့မဟုတ် အလုပ်လုပ်နေသည် ကလေးများကို ပြန်ပေးဆွဲခြင်း သို့မဟုတ် အခွင့်ကောင်းယူကာစုဆောင်းထားပြီး၊ ထို့နောက် ဖုံးကွယ်ထား​ကြပြီး ၎င်းတို့၏ အသက်များကို မစစ်ဆေးနိုင်ခဲ့ပါ။ စစ်တပ်သည် ကလေးများကို ရှေ့တန်းသို့ စေလွှတ်ပြီး လမ်းပြများ၊ ပေါ်တာအဖြစ်နှင့် တစ်ခါတစ်ရံ လူသားဒိုင်းများအဖြစ် အသုံးပြုခဲ့သည်ဟုလည်း HRW ကဆိုသည်။ “မြန်မာစစ်တပ်ဟာ ကလေးတွေကို ပေါ်တာဆွဲတာ၊ လမ်းပြနဲ့ တိုက်ခိုက်ရေး အခန်းကဏ္ဍတွေမှာ…