ဇွန်လ ၁၃၊ ၂၀၂၅။ သောင်ရင်းသတင်းလွှာ
တရုတ်နိုင်ငံက ကျောထောက်နောက်ခံပြုထားသော UWSA ပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့သည် ဝါရှင်တန်နှင့် ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲတွင် အလျှော့အတင်းပြုလုပ်သည့် ချစ်ပ်တစ်ခုအဖြစ် ကိုင်စွဲထားသည့် သတ္တုတွင်းထွက်ပစ္စည်းများကို ထိန်းချုပ်ရန် ဘေဂျင်းက ကြိုးပမ်းနေချိန်တွင် အဆိုပါကိစ္စနှင့် ရင်းနှီးသူလေးဦး၏အဆိုအရ မြန်မာနိုင်ငံအရှေ့ပိုင်းရှိ ရှားပါးမြေတွင်းမိုင်းအသစ်များကို ကာကွယ်လျက်ရှိသည်ဟု ဘန်ကောက်ပို့စ်သတင်းကဇွန်လ ၁၂ရက်တွင်ဖော်ပြသည်။ တရုတ်နိုင်ငံက လေအားတာဘိုင်များ၊ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ကိရိယာများနှင့် လျှပ်စစ်ကားများကဲ့သို့ အရေးကြီးသော ကုန်ပစ္စည်းများကို အားဖြည့်ပေးသည့် မြေရှားသတ္ထုများကို သံလိုက်များအဖြစ် စီမံဆောင်ရွက်ရာတွင် လက်ဝါးကြီးအုပ်လုနီးပါး ဖြစ်နေသည်။ သို့သော် ၎င်းတို့ထုတ်လုပ်ရန် လိုအပ်သော မြေရှားသတ္တုနှင့် အောက်ဆိုဒ်များအတွက် ဘေဂျင်းသည် မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် မှီခိုနေရပြီး စစ်ဘေးသင့်မြန်မာနိုင်ငံသည် ယခုနှစ် ပထမလေးလအတွင်း တင်သွင်းမှုထက်ဝက်နီးပါး၏ ရင်းမြစ်ဖြစ်သည်ဟု တရုတ်အကောက်ခွန်အချက်အလက်များက ဖော်ပြသည်။ ဘေဂျင်းက ထောက်ခံအားပေးနေသည့် မြန်မာစစ်အစိုးရကို တိုက်ခိုက်နေသည့် ဝပြည်သွေးစည်းညီညွတ်ရေးတပ်မတော်က သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် မကြာသေးမီက dysprosium နှင့် terbium ကဲ့သို့သော သတ္တုတွင်းထွက် သိုလှောင်မှုအား ဘေဂျင်း၏ လက်လှမ်းမီမှုမှာ ရပ်တန့်သွားခဲ့သည်။ ယခုအခါ မြန်မာနိုင်ငံ အရှေ့ပိုင်း ရှမ်းပြည်နယ် တောင်စောင်းများတွင် တရုတ်မိုင်းလုပ်သားများ တူးဖော်ရန် သတ္တုတွင်းသစ်များ ဖွင့်လှစ်ပေးနေကြောင်း အဆိုပါ သတ္တုတွင်းတစ်ခုတွင် လုပ်ကိုင်နေသည့် အရင်းအမြစ် နှစ်ခုမှ သိရသည်။
အနည်းဆုံး လူ ၁၀၀ ထက်မနည်းသည် တောင်စောင်းများ တူးဖော်ခြင်းနှင့် ဓာတုပစ္စည်းများကို အသုံးပြု၍ သတ္တုတူးဖော်ခြင်းများကို နေ့ရောညပါ အလုပ်ဆင်းနေကြသည်ဟု သတင်းရင်းမြစ်များက ဆိုသည်။ မိုင်းဆတ်မြို့နှင့် မိုင်းယွန်းမြို့အကြား ကီလိုမီတာ ၂၀၀ ခန့်အကွာ တရုတ်နယ်စပ်သို့ မိုင်းဆတ်မြို့နှင့် မိုင်းယွန်းကြားတွင် မိုင်းတွင်းမှ ပစ္စည်းများ တင်ဆောင်လာသည့် ကုန်တင်ကားများကို တွေ့ရှိခဲ့ကြောင်း အဆိုပါဒေသရှိ အခြားနေထိုင်သူနှစ်ဦးက ပြောသည်။ Reuters သည် စီးပွားဖြစ် ဂြိုလ်တုဆိုင်ရာဝန်ဆောင်မှုပံ့ပိုးပေးသူများဖြစ်ကြသည့် Planet Labs နှင့် Maxar Technologies တို့မှ ပုံများကို အသုံးပြု၍ ဆိုက်အချို့ကို ဖော်ထုတ်ခဲ့သည်။မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝှမ်းရှိ စီးပွားရေး မှတ်တမ်းများသည် ထိန်းသိမ်းမှု ညံ့ဖျင်းပြီး ဝင်ရောက်ရန် စိန်ခေါ်မှုများ ရှိနေပြီး ရိုက်တာ သတင်းဌာနမှ မိုင်းများ၏ ပိုင်ဆိုင်မှုကို လွတ်လပ်စွာ ဖော်ထုတ်နိုင်ခြင်း မရှိပေ။ အဆိုပါ မိုင်းများသည် UWSA ၏ အကာအကွယ်အောက်တွင် လုပ်ကိုင်နေကြောင်း သတင်းရင်းမြစ် လေးခုအရ သိရသည်၊၎င်းတို့အနက် နှစ်ဦးမှာ ပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့ဝင်များ၏ ယူနီဖောင်းများကို ဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ UWSA သည် ရှမ်းပြည်နယ်ရှိ အကြီးဆုံး လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များထဲတွင် ပါဝင်သော ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး သံဖြူသတ္ထုတွင်းများကို ထိန်းချုပ်ထားသည်။ ပဋိပက္ခဖြေရှင်းရေး အကျိုးအမြတ်မယူသော US Institute of Peace ၏ အဆိုအရ ၎င်းသည် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ကာလရှည်ကြာ ကုန်သွယ်ရေးနှင့် စစ်ရေးဆိုင်ရာ ချိတ်ဆက်မှုများ ရှိနေသည်။
ပြည်သူ့စစ်၏ အခန်းကဏ္ဍနှင့် ရှားပါးမြေများ တင်ပို့သည့် လမ်းကြောင်း အသေးစိတ်ကို Reuters မှ ပထမဆုံးအကြိမ်သတင်းထုတ်ခဲ့သည်။ မန်ချက်စတာတက္ကသိုလ်မှ ကထိက Patrick Meehan သည် မြန်မာ့မြေရှားပါးလုပ်ငန်းကို အနီးကပ်လေ့လာပြီး ရှမ်းမိုင်းများ၏ ဂြိုလ်တုပုံရိပ်များကို ပြန်လည်သုံးသပ်ပြီး “အလယ်အလတ်အရွယ်အစား” နေရာများသည် မြောက်ဘက် ကချင်ပြည်နယ်ပြင်ပရှိ နိုင်ငံတွင်း ပထမဆုံးသော အရေးပါသော အဆောက်အအုံများ ဖြစ်ပုံရသည်ဟု ဆိုသည်။ “ကချင်ပြည်နယ်နဲ့ရှမ်းပြည်ကိုဖြတ်ပြီး လာအိုရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေကို ဖြတ်သွားရတဲ့ ရှားပါးတဲ့ ခါးပတ်လမ်းတခုရှိတယ်” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနအပြင် UWSA နှင့် စစ်အစိုးရတို့က Reuters ၏ မေးခွန်းများကို တုံ့ပြန်ခြင်း မရှိပေ။ တရုတ်နိုင်ငံသည် မကြာသေးမီက ပို့ကုန်များကို ပိုမိုခွင့်ပြုထားပုံရပြီး Trump သည် အငြင်းပွားမှုကို ဖြေရှင်းရာတွင် တိုးတက်မှုကို ပြနေသော်လည်း အဆိုပါ လှုပ်ရှားမှုသည် မော်တော်ကားထုတ်လုပ်သူများ၊ အာကာသယာဉ်ထုတ်လုပ်သူများနှင့် ဆီမီးကွန်ဒတ်တာကုမ္ပဏီများအတွက် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက်များကို အားဖြည့်ပေးခဲ့သည်။ Shanghai Metals Market ၏ အချက်အလက်များအရ ပြီးခဲ့သည့် ခြောက်လအတွင်း Terbium oxide စျေးနှုန်းသည် ၂၇% ကျော် ခုန်တက်သွားခဲ့သည်။ Dysprosium အောက်ဆိုဒ်စျေးနှုန်းများသည် သိသိသာသာအတက်အကျရှိပြီး အလားတူကာလအတွင်း ၁% ဝန်းကျင်မြင့်တက်လာသည်။ (ဇာတ်လမ်းကို အောက်တွင် ဆက်လက်ဖော်ပြထားသည်)
၂၀၂၃ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် ထိုင်းနယ်စပ်မှ ကီလိုမီတာ ၃၀ (၁၈.၆ မိုင်) ကွာဝေးသော ရှမ်းပြည် နယ်ရှိတောတောင်ကုန်းများတွင် ထင်ရှားသော စက်ဝိုင်းပုံ ရှင်းလင်းမှုတစ်ခုကို ပထမဆုံး မြင်တွေ့ရကြောင်း Reuters က သုံးသပ်သည့် ဂြိုလ်တုဓာတ်ပုံများအရ သိရသည်။ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၅ တွင် – ကချင်မိုင်းလုပ်ငန်းများ ရပ်ဆိုင်းပြီး မကြာမီတွင် မြေရှားသတ္ထုများကို ထုတ်ယူရန် ပုံမှန်အသုံးပြုလေ့ရှိသည့် ရေကန်များဖြစ်သည့်ချေးချွတ်ကန်များ တစ်ဒါဇင်ကျော် တည်ရှိသည့်နေရာအား ပုံများတွင် ပြသထားသည်။ ခြောက်ကီလိုမီတာအကွာ၊ Kokမြစ်ကိုဖြတ်၍ နောက်ထပ်သစ်တောခုတ်ထွင်ရှင်းလင်းမှုကို ၂၀၂၄ ခုနှစ် မေလမှ ဂြိုလ်တုဓာတ်ပုံဖြင့် ရိုက်ကူးခဲ့သည်။ တစ်နှစ်အတွင်း ၎င်းသည် ရေစီးရေကန်ပေါင်း ၂၀ ပါသည့် စက်ရုံအဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ Reuters အတွက် Maxar ရုပ်ပုံနှစ်ခုကို ပြန်လည်သုံးသပ်သည့် သတ္တုတွင်းပညာရှင် David Merriman က ရှမ်းမိုင်းတွင်းရှိ အခြေခံအဆောက်အအုံများအပြင် မြေမျက်နှာသွင်ပြင်ကို သိမြင်နိုင်သော ပြုန်းတီးမှုအဆင့်တွင် စက်ရုံများသည် အနည်းငယ် ထုတ်လုပ်နေပြီဖြစ်ကြောင်း ထောက်ပြပြောဆိုခဲ့သည်။ မိုင်းတွင်းများထဲမှ အနည်းဆုံးတစ်တွင်းမှာ တရုတ်စကားပြောမန်နေဂျာများအသုံးပြု၍ တရုတ်ကုမ္ပဏီတစ်ခုမှ လည်ပတ်နေကြောင်း မိုင်းလုပ်သားနှစ်ဦးနှင့် ရှမ်းလူ့အခွင့်အရေးဖောင်ဒေးရှင်းမှ အဖွဲ့ဝင်နှစ်ဦးတို့က မေလတွင် ဂြိုဟ်တုဓာတ်ပုံများကို အသုံးပြု၍ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုရှိကြောင်း ဖော်ထုတ်ခဲ့သည့် စည်းရုံးလှုံ့ဆော်ရေးအဖွဲ့၏ ပြောကြားချက်အရ သိရသည်။
ဆိုက်နှစ်ခုအနက် တစ်ခုရှိ ရုံးခန်းတစ်ခုတွင် တရုတ်စာလုံးဖြင့် ရေးထားသော ကုမ္ပဏီအမှတ်တံဆိပ်တစ်ခုလည်း ပါ၀င်သည်ဟု အမည်မဖော်လိုသူ အလုပ်သမားတစ်ဦးက ပြောသည်။ ရှမ်းမိုင်းတွင်းများတွင် တရုတ်အော်ပရေတာများအသုံးပြုခြင်းနှင့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ထွက်ကုန်များ သယ်ယူပို့ဆောင်ခြင်းတို့သည် တောင်စောင်းတစ်ခုလုံးရှိ ရေကန်များဖြင့် တူးဆွရာများရှိနေသော ကချင်ဒေသတွင် အလားတူစနစ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ တရုတ်သတ္တုတူးဖော်ရေး လုပ်ငန်းများသည် ကုန်ကျစရိတ်နည်းပြီး ထိန်းညှိထားသော မြန်မာနိုင်ငံတွင် အလားတူ သတ္တုသိုက်များရှိသည့် အခြားဒေသများထက် လေးဆ စျေးသက်သာစွာဖြင့် လေးလံသော ရှားပါးမြေအောက်ဆိုဒ်များကို ထုတ်လုပ်နိုင်သည်ဟု လန်ဒန်အခြေစိုက် Benchmark Mineral Intelligence မှ Neha Mukherjee ကပြောသည်။ “အနားသတ်တွေက ကြီးမားတယ်”ဟုသူကဆိုသည်။ ပေကျင်းသည် မြေရှားသတ္ထုများကို ထိရောက်စွာ ထုတ်ယူနိုင်စေမည့် နည်းပညာကို တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ထိန်းချုပ်ထားပြီး တရုတ်အကူအညီမပါဘဲ မြန်မာနိုင်ငံတွင် စက်ရုံလည်ပတ်ရန် ခက်ခဲမည်ဟု သူက ပြောကြားခဲ့သည်။ ဂြိုလ်တုဓာတ်ပုံအရ ရှမ်းပြည်နယ်မှမိုင်းတွင်းများသည် ကချင်ဒေသများထက် သေးငယ်သော်လည်း ၎င်းတို့သည် တူညီသောဒြပ်စင်များ ထုတ်ပေးနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း အတိုင်ပင်ခံ Project Blue မှ သုတေသနဒါရိုက်တာအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသော Merriman ၏ ပြောကြားချက်အရ သိရသည်။ “ရှမ်းပြည်နယ်ရဲ့ သတ္တုသိုက်တွေမှာ terbium နဲ့ dysprosium တွေ ပါနေမှာဖြစ်ပြီး အဲဒီနေရာမှာ (မိုင်းလုပ်သား) က အဓိက ပစ်မှတ်ထားရမယ့် ဒြပ်စင်တွေပါ” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။ (ဇာတ်လမ်းကို အောက်တွင် ဆက်လက်ဖော်ပြထားသည်)
UWSA သည် ဘယ်လ်ဂျီယံနိုင်ငံအရွယ်အစား ရှိဝေးလံခေါင်သီသော ပြည်နယ်ငယ်လေးကို ကြီးကြပ်နေပြီး အမေရိကန် အစိုးရရှေ့နေများ အဆိုအရ မူးယစ်ဆေးဝါး ကုန်သွယ်မှုမှာ ကာလကြာရှည် ကြီးပွားလာခဲ့သည်။ စစ်အစိုးရနှင့် ကာလကြာရှည် အပစ်အခတ် ရပ်စဲထားသော်လည်း အင်အား ၃၀,၀၀၀ မှ ၃၅,၀၀၀ ကြားတွင် တရုတ်နိုင်ငံမှ ခေတ်မီလက်နက်များ အဓိက တပ်ဆင်ထားကြောင်း အရှေ့တောင်အာရှ ငြိမ်းချမ်းရေး အင်စတီကျုမှ အကြီးတန်း လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက် ဦးရဲမျိုးဟိန်း၏ ပြောကြားချက်အရ သိရသည်။ “UWSA သည် မြန်မာ-တရုတ်နယ်စပ်တစ်လျှောက် မဟာဗျူဟာမြောက် လွှမ်းမိုးမှုကို ထိန်းသိမ်းရန်နှင့် အခြားတိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များအပေါ် သြဇာလွှမ်းမိုးရန် တရုတ်နိုင်ငံအတွက် အဓိကလက်နက်အဖြစ် လုပ်ဆောင်သည်” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။ အဆိုပါ တိုက်ခိုက်ရေးသမားအချို့သည်လည်း မိုင်းတွင်းဧရိယာကို အနီးကပ်စောင့်ကြည့်နေကြောင်း SHRF အဖွဲ့ဝင် Leng Harn က ပြောသည်။ “UWSA က ထုတ်ပေးတဲ့ ID ကတ်မပါဘဲ လူတွေက လွတ်လွတ်လပ်လပ် ဝင်ထွက်လို့ မရဘူး”ဟုလည်းသူကဆိုသည်။ ရှမ်းပြည်သည် ရှည်လျားသောပြည်တွင်းစစ်ကို လုံးလုံးလျားလျား ဖြတ်ကျော်ကာ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ မျိုးစုံဖြင့် စစ်အစိုးရကို တိုက်ခိုက်နေပါသည်။ တိုက်ပွဲများကြောင့် ကချင် သတ္တုတွင်း များကို ခြိုးခြံချွေတာပြီး တရုတ်အော်ပရေတာ အများအပြားကို အလုပ်ရပ်စဲရန် တွန်းအားပေးခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အရေးပါသော ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ရှိနေပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် တည်ငြိမ်ရေးကို ကြိုးပမ်းနေကြောင်း တရုတ်က ထပ်ခါတလဲလဲ ပြောဆိုခဲ့သည်။ ဘေဂျင်းသည် ၎င်း၏နယ်စပ်အနီးရှိ အချို့နေရာများတွင် တိုက်ပွဲများရပ်တန့်ရန် ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့သည်။
USIP ၏ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဒါရိုက်တာ Jason Towers က “ဝ” သည် ယခုအခါ မြန်မာစစ်တပ်နှင့် စပဋိပက္ခမရှိသည်မှာ ၃၅ နှစ်ရှိပြီဖြစ်သည်။ “တရုတ်ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တရုတ်အစိုးရက ‘ဝ’ ဒေသဟာ မြန်မာပြည်မြောက်ပိုင်းက တခြားဒေသတွေထက် ပိုတည်ငြိမ်တယ်လို့ မြင်ကြလိမ့်မယ်”ဟုလည်းသူကဆိုသည်။ ရှမ်းပြည်နယ်၏ မြေရှားသတ္ထုသိုက်များတွင် လောင်းကြေးထပ်ခြင်းသည် အရေးကြီးသော ဓာတ်သတ္တုများအတွက် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အပြိုင်အဆိုင် ရုန်းကန်နေချိန်တွင် တရုတ်နိုင်ငံအတွက် သြဇာလွှမ်းမိုးနိုင်သည်ဟု Benchmark မှ Mukherjee က ပြောသည်။ “ကချင်ပြည်နယ်မှာ အနှောက်အယှက်တွေ အများကြီး ကြုံလာရရင် သူတို့က အစားထိုး ရင်းမြစ်တွေ ရှာလိမ့်မယ်” ဟု သူက ဆိုသည်။ “သူတို့က လေးလံတဲ့ မြေရှားသတ္ထုတွေကို သူတို့လက်ထဲမှာ ထိန်းထားချင်ကြတယ်။ အဲဒါကို ဗျူဟာမြောက် ကိရိယာအဖြစ် သုံးတယ်”ဟုလည်းသူကဆက်ပြောသည်။ မိုင်းတွင်းများထဲမှ အနည်းဆုံးတစ်တွင်းမှာ တရုတ်စကားပြောမန်နေဂျာများအသုံးပြု၍ တရုတ်ကုမ္ပဏီတစ်ခုမှ လည်ပတ်နေကြောင်း မိုင်းလုပ်သားနှစ်ဦးနှင့် ရှမ်းလူ့အခွင့်အရေးဖောင်ဒေးရှင်းမှ အဖွဲ့ဝင်နှစ်ဦးတို့က မေလတွင် ဂြိုဟ်တုဓာတ်ပုံများကို အသုံးပြု၍ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုရှိကြောင်း ဖော်ထုတ်ခဲ့သည့် စည်းရုံးလှုံ့ဆော်ရေးအဖွဲ့၏ ပြောကြားချက်အရ သိရသည်။ ဆိုက်နှစ်ခုအနက် တစ်ခုရှိ ရုံးခန်းတစ်ခုတွင် တရုတ်စာလုံးဖြင့် ရေးထားသော ကုမ္ပဏီအမှတ်တံဆိပ်တစ်ခုလည်း ပါ၀င်သည်ဟု အမည်မဖော်လိုသူ အလုပ်သမားတစ်ဦးက ပြောသည်။ ရှမ်းမိုင်းတွင်းများတွင် တရုတ်အော်ပရေတာများအသုံးပြုခြင်းနှင့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ထွက်ကုန်များ သယ်ယူပို့ဆောင်ခြင်းတို့သည် တောင်စောင်းတစ်ခုလုံးရှိ ရေကန်များဖြင့် တူးဆွရာများရှိနေသော ကချင်ဒေသတွင် အလားတူစနစ်တစ်ခုဖြစ်သည်။
တရုတ်သတ္တုတူးဖော်ရေး လုပ်ငန်းများသည် ကုန်ကျစရိတ်နည်းပြီး ထိန်းညှိထားသော မြန်မာနိုင်ငံတွင် အလားတူ သတ္တုသိုက်များရှိသည့် အခြားဒေသများထက် လေးဆ စျေးသက်သာစွာဖြင့် လေးလံသော ရှားပါးမြေအောက်ဆိုဒ်များကို ထုတ်လုပ်နိုင်သည်ဟု လန်ဒန်အခြေစိုက် Benchmark Mineral Intelligence မှ Neha Mukherjee ကပြောသည်။ “အနားသတ်တွေက ကြီးမားတယ်”ဟုသူကဆိုသည်။ ပေကျင်းသည် မြေရှားသတ္ထုများကို ထိရောက်စွာ ထုတ်ယူနိုင်စေမည့် နည်းပညာကို တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ထိန်းချုပ်ထားပြီး တရုတ်အကူအညီမပါဘဲ မြန်မာနိုင်ငံတွင် စက်ရုံလည်ပတ်ရန် ခက်ခဲမည်ဟု သူက ပြောကြားခဲ့သည်။ ဂြိုလ်တုဓာတ်ပုံအရ ရှမ်းပြည်နယ်မှမိုင်းတွင်းများသည် ကချင်ဒေသများထက် သေးငယ်သော်လည်း ၎င်းတို့သည် တူညီသောဒြပ်စင်များ ထုတ်ပေးနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း အတိုင်ပင်ခံ Project Blue မှ သုတေသနဒါရိုက်တာအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသော Merriman ၏ ပြောကြားချက်အရ သိရသည်။ “ရှမ်းပြည်နယ်ရဲ့ သတ္တုသိုက်တွေမှာ terbium နဲ့ dysprosium တွေ ပါနေမှာဖြစ်ပြီး အဲဒီနေရာမှာ (မိုင်းလုပ်သား) က အဓိက ပစ်မှတ်ထားရမယ့် ဒြပ်စင်တွေပါ” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။ (ဇာတ်လမ်းကို အောက်တွင် ဆက်လက်ဖော်ပြထားသည်) UWSA သည် ဘယ်လ်ဂျီယံနိုင်ငံအရွယ်အစားရှိ ဝေးလံခေါင်သီသော ပြည်နယ်ငယ်လေးကို ကြီးကြပ်နေပြီး အမေရိကန် အစိုးရရှေ့နေများ အဆိုအရ မူးယစ်ဆေးဝါး ကုန်သွယ်မှုမှာ ကာလကြာရှည် ကြီးပွားလာခဲ့သည်။ စစ်အစိုးရနှင့် ကာလကြာရှည် အပစ်အခတ် ရပ်စဲထားသော်လည်း အင်အား ၃၀,၀၀၀ မှ ၃၅,၀၀၀ ကြားတွင် တရုတ်နိုင်ငံမှ ခေတ်မီလက်နက်များ အဓိက တပ်ဆင်ထားကြောင်း အရှေ့တောင်အာရှ ငြိမ်းချမ်းရေး အင်စတီကျုမှ အကြီးတန်း လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက် ဦးရဲမျိုးဟိန်း၏ ပြောကြားချက်အရ သိရသည်။
“UWSA သည် မြန်မာ-တရုတ်နယ်စပ်တစ်လျှောက် မဟာဗျူဟာမြောက် လွှမ်းမိုးမှုကို ထိန်းသိမ်းရန်နှင့် အခြားတိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များအပေါ် သြဇာလွှမ်းမိုးရန် တရုတ်နိုင်ငံအတွက် အဓိကလက်နက်အဖြစ် လုပ်ဆောင်သည်” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။ အဆိုပါ တိုက်ခိုက်ရေးသမားအချို့သည်လည်း မိုင်းတွင်းဧရိယာကို အနီးကပ်စောင့်ကြည့်နေကြောင်း SHRF အဖွဲ့ဝင် Leng Harn က ပြောသည်။ “UWSA က ထုတ်ပေးတဲ့ ID ကတ်မပါဘဲ လူတွေက လွတ်လွတ်လပ်လပ် ဝင်ထွက်လို့ မရဘူး”ဟုလည်းသူကဆိုသည်။ ရှမ်းပြည်သည် ရှည်လျားသောပြည်တွင်းစစ်ကို လုံးလုံးလျားလျား ဖြတ်ကျော်ကာ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ မျိုးစုံဖြင့် စစ်အစိုးရကို တိုက်ခိုက်နေပါသည်။ တိုက်ပွဲများကြောင့် ကချင် သတ္တုတွင်း များကို ခြိုးခြံချွေတာပြီး တရုတ်အော်ပရေတာ အများအပြားကို အလုပ်ရပ်စဲရန် တွန်းအားပေးခဲ့သည်။မြန်မာနိုင်ငံတွင် အရေးပါသော ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ရှိနေပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် တည်ငြိမ်ရေးကို ကြိုးပမ်းနေကြောင်း တရုတ်က ထပ်ခါတလဲလဲ ပြောဆိုခဲ့သည်။ ဘေဂျင်း သည်၎င်း၏နယ်စပ်အနီးရှိ အချို့နေရာများတွင် တိုက်ပွဲများရပ်တန့်ရန် ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့သည်။ USIP ၏ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဒါရိုက်တာ Jason Towers က “ဝ” သည် ယခုအခါ မြန်မာစစ်တပ်နှင့် စပဋိပက္ခမရှိသည်မှာ ၃၅ နှစ်ရှိပြီဖြစ်သည်။ “တရုတ်ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တရုတ်အစိုးရက ‘ဝ’ ဒေသဟာ မြန်မာပြည်မြောက်ပိုင်းက တခြားဒေသတွေထက် ပိုတည်ငြိမ်တယ်လို့ မြင်ကြလိမ့်မယ်”ဟုလည်းသူကဆိုသည်။ ရှမ်းပြည်နယ်၏ မြေရှားသတ္ထုသိုက်များတွင် လောင်းကြေးထပ်ခြင်းသည် အရေးကြီးသော ဓာတ်သတ္တုများအတွက် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အပြိုင်အဆိုင် ရုန်းကန်နေချိန်တွင် တရုတ်နိုင်ငံအတွက် သြဇာလွှမ်းမိုးနိုင်သည်ဟု Benchmark မှ Mukherjee က ပြောသည်။ “ကချင်ပြည်နယ်မှာ အနှောက်အယှက်တွေ အများကြီး ကြုံလာရရင် သူတို့က အစားထိုး ရင်းမြစ်တွေ ရှာလိမ့်မယ်” ဟု သူက ဆိုသည်။ “သူတို့က လေးလံတဲ့ မြေရှားသတ္ထုတွေကို သူတို့လက်ထဲမှာ ထိန်းထားချင်ကြတယ်။ အဲဒါကို ဗျူဟာမြောက် ကိရိယာအဖြစ် သုံးတယ်”ဟုလည်းသူကဆက်ပြောသည်။
