မေလ ၁၃၊ ၂၀၂၅။ သောင်ရင်းသတင်းလွှာ
ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုသည် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ ရေရှည်ခံနိုင်ရည်ရှိမှုအတွက် အဓိကကျသောအချက်ဖြစ်သော်လည်း စီးပွားရေးတိုးတက်မှုကို ဦးစားပေးသည့်အခါ မကြာခဏ လျစ်လျူရှုခံရလေ့ရှိသည်။ အာဆီယံအတွင်း၌ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုစနစ်များသည် ကျယ်ပြန့်စွာကွဲပြားသည်။ ဒေသသည် အားလုံးအတွက် အကျိုးရှိစေမည့် မျှဝေဖြေရှင်းနည်းများဆီသို့ မည်သို့ရွေ့ပြောင်းနိုင်မည် နည်း။ အီးယူ-အာဆီယံ စီးပွားရေးကောင်စီသည် အင်္ဂါနေ့၊ မေလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် မလေးရှားနိုင်ငံ ကွာလာလမ်ပူတွင် ကျင်းပမည့် EU-ASEAN Health Summit 2025 ကို အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံကျင်းပရန် ပြင်ဆင်နေချိန်တွင် ဒေသတွင်း ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုကဏ္ဍတွင် အရေးပေါ်စိန်ခေါ်မှုများနှင့် အခွင့်အလမ်းများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် ကောင်စီ၏ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ Chris Humphrey က Krungthep Turakij မှ ဤပလပ်ဖောင်း၏ အရေးပါမှုအကြောင်းကို ပြောကြားခဲ့ပါသည်။
အာဆီယံတစ်ဝှမ်း ကွာဟမှုများကို မီးမောင်းထိုးပြခြင်းဖြင့် စတင်ခဲ့သည်—အချို့နိုင်ငံများတွင် အဆင့်မြင့် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုစနစ်များ ရှိပြီး အချို့မှာ အခြေခံအဆောက်အအုံဆိုင်ရာ ပြဿနာများ၊ နာတာရှည်ရောဂါများ မြင့်တက်လာခြင်းနှင့် တတ်နိုင်မှုဆိုင်ရာ စိုးရိမ်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။ COVID-19 ကပ်ရောဂါသည် ထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက်များ၊ လုပ်သားရှားပါးမှုနှင့် အရေးပေါ်တုံ့ပြန်မှုတွင် ကွာဟချက် အားနည်းချက်များကို ဖော်ထုတ်ခဲ့ပြီး ဒေသတွင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု၊ ရေရှည်တည်တံ့သော ရန်ပုံငွေနှင့် ဒစ်ဂျစ်တယ်ကျန်းမာရေးစနစ်များကို လက်ခံကျင့်သုံးရန် လိုအပ်ကြောင်း အလေးပေးဖော်ပြသည်။ အီးယူ-အာဆီယံစီးပွားရေးကောင်စီသည် 2021 ခုနှစ်နှင့် ယခုနှစ်တွင်ကျင်းပသည့် ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေမှုများ သို့မဟုတ် ယခုနှစ်တွင်ကျင်းပသည့် ခေါင်းဆောင်မှုထိပ်သီးအစည်းအဝေးများမှတစ်ဆင့် ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍဆန်းသစ်တီထွင်မှုဆိုင်ရာ အာဆီယံအစိုးရများ၏ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ဦးစားပေးများနှင့် ချိန်ညှိပေးသည့် အစုအဖွဲ့ပေါင်းစုံ ဆွေးနွေးမှုများကို ကူညီဆောင်ရွက်ပေးရာတွင် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ပါသည်။
ကောင်စီသည် မူဝါဒအစီအစဉ်တွင် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုကို မြှင့်တင်ရန်နှင့် ဥရောပ၏ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုကျွမ်းကျင်မှုသည် အာဆီယံအား မည်သို့ပံ့ပိုးပေးနိုင်သည်ကို သတိပြုမိစေရန် လုပ်ဆောင်နေပါသည်။ “ကျွန်ုပ်တို့သည် မိမိကိုယ်ကို ပြုစုစောင့်ရှောက်ခြင်း၊ ရောဂါရှာဖွေခြင်း၊ ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲသော ကျန်းမာရေးငွေကြေးထောက်ပံ့ခြင်းနှင့် ဆန်းသစ်သောဆေးဝါးများနှင့် ကုသခြင်းများတွင် ပိုမိုပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို အားပေးကူညီခဲ့သည်” ဟု Humphrey က ပြောကြားခဲ့သည်။ ယခုနှစ်ထိပ်သီးအစည်းအဝေးသည် အကြီးတန်းအာဆီယံကျန်းမာရေးအရာရှိများ၊ အီးယူကိုယ်စားလှယ်များနှင့် ထိပ်တန်းကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုကုမ္ပဏီများကို စုစည်းကာ ၂၀၂၁ ပွဲ၏အောင်မြင်မှုကို တည်ဆောက်မည်ဖြစ်သည်။ အဆိုပါ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးသည် ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲသော ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ငွေကြေးထောက်ပံ့မှုနှင့် အစိုးရ-ပုဂ္ဂလိက ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ (PPPs) တို့ကို အဓိကထား လုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်သည်။
အဓိကအကြောင်းအရာများတွင် မကူးစက်နိုင်သောရောဂါများ (NCDs)၊ သက်ကြီးရွယ်အိုများ နှင့် ဒစ်ဂျစ်တယ်ကျန်းမာရေးစနစ်အသွင်ကူးပြောင်းမှုတို့ ပါဝင်သည်။ “ဒီအကြောင်းအရာတွေက ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ပြီး အနာဂတ်ပြင်ဆင်ထားတဲ့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုဂေဟစနစ်ကို တည်ဆောက်ဖို့ EU နဲ့ အာဆီယံရဲ့ ကတိကဝတ်တွေကို ထပ်လောင်းအတည်ပြုပါတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။ အာဆီယံနှင့် အီးယူတို့သည် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၏ ကွဲပြားခြားနားသော အဆင့်တွင် ရှိနေသည်။ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်နှင့် လိုက်လျောညီထွေရှိသော ကျန်းမာရေးစနစ်များ၏ သမိုင်းကြောင်းနှင့်အတူ EU သည် အလားတူ ရည်မှန်းချက်များဆီသို့ ကြိုးပမ်းနေသော အာဆီယံနိုင်ငံများအတွက် အဖိုးတန်သင်ခန်းစာများ ပေးပါသည်။ “ဥပမာအားဖြင့်၊ EU ကျန်းမာရေးသမဂ္ဂသည် ကျန်းမာရေးမူဝါဒ၊ အကျပ်အတည်းတုံ့ပြန်မှုနှင့် ဒေတာမျှဝေမှုတွင် ဒေသတွင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို မြှင့်တင်ပေးသည်—အာဆီယံ၏ချဉ်းကပ်ပုံသည် လှုံ့ဆော်မှုပေးစွမ်းနိုင်သည်” ဟု Humphrey က ပြောကြားခဲ့သည်။
အီးယူသည် သာတူညီမျှသောရေရှည်ရန်ပုံငွေယန္တရားများဖန်တီးရာတွင် အာဆီယံကို လမ်းညွှန်ပေးနိုင်သည့် လူမှုကျန်းမာရေးအာမခံနှင့် တန်ဖိုးအခြေပြုစောင့်ရှောက်မှုကဲ့သို့သော ရေရှည်ကျန်းမာရေးဘဏ္ဍာရန်ပုံငွေပုံစံများကို အလေးပေးထားသည်။ နောက်ထပ် ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ရန် နေရာများစွာ ရှိပါသေးသည်။ အကျိုးအမြတ်မယူသောအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအနေဖြင့် EU-ASEAN Business Council သည် ဒေသနှစ်ခုစလုံးမှ သင်ယူနိုင်သည့် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုအပါအဝင် ကဏ္ဍအသီးသီးတွင် အာဆီယံနှင့် ပိုမိုနက်ရှိုင်းစွာ ဆက်ဆံရန် ဥရောပကော်မရှင်အား တစိုက်မတ်မတ် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ “COVID-19 အကျပ်အတည်းကာလမှာ ကောင်းမွန်တဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဥရောပက ကာကွယ်ဆေးရရှိရေးနဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုဆိုင်ရာ အရေးကြီးတဲ့ အချက်အလက်တွေကို မျှဝေပေးခဲ့ပါတယ်” ဟု Humphrey က ပြောကြားခဲ့သည်။
သို့သော် ဒေသတွင်းတွင် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းပတ်ဝန်းကျင်၊ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုစနစ်တည်ဆောက်ပုံများ၊ အမျိုးသားဦးစားပေးမှုအမျိုးမျိုး၊ စံသတ်မှတ်ထားသော ဒစ်ဂျစ်တယ်ကျန်းမာရေးဒေတာမရှိခြင်းနှင့် နိုင်ငံနှင့်ဒေသများတစ်လျှောက် မညီမျှသောလက်လှမ်းမီမှုတို့အပါအဝင် ကွဲပြားသောစိန်ခေါ်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရဆဲဖြစ်သည်။ “အာဆီယံနိုင်ငံတွေမှာ အခြေခံအဆောက်အအုံအဆင့်တွေ၊ လုပ်သားအင်အား အဆင်သင့်နဲ့ ဒစ်ဂျစ်တယ်စွမ်းရည်တွေ ကွဲပြားတဲ့ ဝင်ငွေနည်းမှ ဝင်ငွေမြင့်မားတဲ့ နိုင်ငံတွေ ရှိတယ်။ ဒါကြောင့် အရွယ်အစား-လိုက်ဖက်တဲ့ ဖြေရှင်းချက်တစ်ခုက အလုပ်မဖြစ်ဘူး” ဟု ၎င်းက ရှင်းပြသည်။ ဝမ်းနည်းစရာမှာ၊ နိုင်ငံတော်၏ အရင်းအမြစ်များ အကန့်အသတ်ရှိသောအခါ အစိုးရများသည် ကျန်းမာရေးနှင့် ပတ်သက်၍ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များကို ဦးစားပေးလေ့ရှိသည်။ အထူးသဖြင့် တိုးပွားလာသော လူဦးရေဖြင့် အလုပ်အကိုင်ဖန်တီးခြင်းသည် အများအားဖြင့် ဦးစားပေးဖြစ်သည်။
မျှဝေထားသော ဒစ်ဂျစ်တယ်ကျန်းမာရေးစံနှုန်းများနှင့် ဒေတာမျှဝေမှုစနစ်များ မရှိခြင်းသည်လည်း နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရာတွင် ခက်ခဲစေသည်။နိုင်ငံအတွင်းနှင့် အကြားတွင် ကျေးလက်-မြို့ပြ ကျန်းမာရေး ကွာဟမှု၊ ကျန်းမာရေး တတ်မြောက်မှု နည်းပါးမှုနှင့် လုပ်သားအင်အား ရှားပါးမှုသည် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု အခင်းအကျင်းကို ပိုမိုရှုပ်ထွေးစေသည်။ အဆိုပါစိန်ခေါ်မှုများကိုဖြေရှင်းရန် PPP များသည် စောင့်ရှောက်မှုလက်လှမ်းမီမှုကို တိုးချဲ့ရန် အဓိကသော့ချက်ဖြစ်သည်။ ရေတိုတွင်၊ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုရှိ PPPs သည် လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုများကို အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ကူညီပေးနိုင်ပြီး ရေရှည်တည်တံ့မှုကို သေချာစေရန်နှင့် ဆန်းသစ်တီထွင်မှုကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်သည်။ သို့သော်လည်း အာဆီယံ၏ PPP မဟာဗျူဟာသည် ရေတိုလေယာဉ်မှူးများထက် ကျော်လွန်သွားရမည် ဖြစ်ကြောင်း Humphrey က အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။ ရေရှည်အသုံးပြုနိုင်ရန်နှင့် ကျွမ်းကျင်နိုင်စေရန်အတွက် အစကတည်းက ဒီဇိုင်းထုတ်သင့်သည်။
“အလှူငွေများ သို့မဟုတ် ပရဟိတလုပ်ငန်းများကို အားမကိုးဘဲ တည်ငြိမ်သောဘဏ္ဍာရေးပုံစံများ ရှိရပါမည်။ ပူးတွဲရန်ပုံငွေယန္တရားများ၊ ရလဒ်အခြေခံပေးချေမှုများနှင့် အာမခံပြန်အမ်းငွေများသည် ရေရှည်တည်တံ့သောဗျူဟာများ၏ နမူနာများဖြစ်သည်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။ လက်တွေ့တွင်၊ PPPs များသည် အများသူငှာဝန်ဆောင်မှုများကို ဖြည့်စွက်ရန်၊ ထပ်တူမကျဘဲ ဖြည့်စွက်ရန် ရှိပြီးသား ဒေသန္တရကျန်းမာရေးစနစ်များနှင့် ပေါင်းစပ်ရမည်ဖြစ်သည်။ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုပုံစံများသည် မတူညီသောအာဆီယံနိုင်ငံများတွင်လည်း လိုက်လျောညီထွေရှိသင့်သည်။ ချဲ့ထွင်နိုင်မှုသည် ရောဂါပျံ့နှံ့မှု၊ အရင်းအမြစ်ရရှိနိုင်မှုနှင့် အခြေခံအဆောက်အအုံပြင်ဆင်မှုကဲ့သို့သော ဒေသဆိုင်ရာအကြောင်းအရာများနှင့် ကိုက်ညီသည့် ပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ်ဒီဇိုင်းများ လိုအပ်သည်။ ဥပမာများတွင် မိုဘိုင်းရောဂါရှာဖွေရေးယူနစ်များ၊ တယ်လီဆေးဝါးပလပ်ဖောင်းများနှင့် မြို့ပြနှင့် ကျေးလက်ဒေသနှစ်ခုလုံးရှိ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများအတွက် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် လေ့ကျင့်ပေးသည့် အစီအစဉ်များ ပါဝင်သည်။
အဆုံးစွန်အားဖြင့်၊ အတိုင်းအတာနှင့်ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲမှုသည် PPP များကို ရှေ့ပြေးပရောဂျက်များထက်ကျော်လွန်သွားစေရန်နှင့် လက်လှမ်းမီမှုနှင့် ရလဒ်များတွင် ရေရှည်တည်တံ့သောတိုးတက်မှုများကို ဖန်တီးနိုင်စေမည်ဖြစ်သည်။ ယနေ့တွင်၊ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုစနစ်များသည် ယခင်သမ္မတ Donald Trump ၏လက်တုံ့ပြန်အကောက်ခွန်စည်းကြပ်မှု၏လှိုင်းလုံးကြီးအကျိုးသက်ရောက်မှုများကိုခုခံနိုင်စွမ်းမရှိပေ။ Humphrey မှ ပြင်ပစီးပွားရေး လှုပ်ခတ်မှုများ—အမေရိကန်ကဲ့သို့သော အဓိကကုန်သွယ်မှုလုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များထံမှ အခွန်စည်းကြပ်မှုများကဲ့သို့သော—ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုအပါအဝင် ပြည်တွင်းဦးစားပေးလုပ်ငန်းများမှ နိုင်ငံတော်ဘတ်ဂျက်များကို လွဲပြောင်းသွားစေနိုင်ကြောင်း Humphrey မှ ထောက်ပြခဲ့သည်။ ကုန်သွယ်ရေးတင်းမာမှုများသည် ဘတ်ဂျက်ဆိုင်ရာ ဖိအားများကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး စီးပွားရေးတည်ငြိမ်မှု၊ စက်မှုပြန်လည်ထူထောင်ရေးနှင့် အလုပ်အကိုင်ရရှိရေးတို့ကို အာရုံစိုက်ရန် အစိုးရများကို တွန်းအားပေးသည်—မကြာခဏဆိုသလို ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုကဲ့သို့ ရေရှည်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကို အသုံးစရိတ်ဖြင့် တွန်းအားပေးကြသည်။
သို့သော် စီးပွားရေးကြပ်တည်းနေသည့်အချိန်များတွင် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုကို ဘေးဖယ်ထားခြင်းသည် အထူးသဖြင့် အာဆီယံနိုင်ငံများ၏ လူဦးရေစာရင်းအရ လျင်မြန်စွာ အိုမင်းရင့်ရော်မှုကို ရင်ဆိုင်နေရသောကြောင့် အမှားတစ်ခုဖြစ်သည်။ ပြည့်စုံပြီး လိုက်လျောညီထွေရှိသော ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုစနစ်သည် စွမ်းဆောင်ရည်ပြည့်ဝသော လုပ်သားအင်အားနှင့် နိုင်ငံတော်တည်ငြိမ်မှု၏ အခြေခံအုတ်မြစ်ဖြစ်သည်။ COVID-19 ကပ်ရောဂါသည် ကျန်းမာရေးသည် ကုန်ကျစရိတ်စင်တာတစ်ခုမျှသာမဟုတ်—အထူးသဖြင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာမသေချာမရေရာမှုများကို ရှာဖွေနေသော အစိုးရများအတွက် မဟာဗျူဟာမြောက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ပြသခဲ့သည်။ ကျန်းမာရေးညံ့ဖျင်းမှုသည် ဝင်ငွေနည်းနိုင်ငံနှင့် အလယ်အလတ်ဝင်ငွေရှိသော နိုင်ငံများတွင် နှစ်စဉ် ၁.၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ဂျီဒီပီ တိုးတက်မှုကို လျှော့ချနိုင်သည်ဟု ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ခန့်မှန်းထားသည်။ ပြိုင်ဆိုင်မှု ပြင်းထန်သော ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးတွင် အာဆီယံသည် အရှိန်အဟုန်မပျက်နိုင်ပေ။
ဤအရှိန်အဟုန်ကို ဆက်ထိန်းထားရန်၊ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုစနစ်များ အားကောင်းစေရန် အာဆီယံအစိုးရများသည် ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲသော ကျန်းမာရေးဘဏ္ဍာငွေ၊ PPPs နှင့် ဒေသတွင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများကဲ့သို့သော ပေါင်းစပ်မဟာဗျူဟာများကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်သင့်ပါသည်။ EU အတွေ့အကြုံအရ မူဝါဒ ချိန်ညှိမှုသည် အရေးကြီးကြောင်း ပြသသည်။ စီးပွားရေးနှင့် ကျန်းမာရေး ကြံ့ကြံ့ခံနိုင်မှုတို့ က တွဲနေရမည်။ အာဆီယံသည် ဤချဉ်းကပ်မှုမှ အကျိုးကျေးဇူးများစွာရရှိရန် ရပ်တည်နေသည်။ နောက်ဆုံးတွင်၊ စီးပွားရေးမသေချာမရေရာမှုများကြားတွင် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုကို ဦးစားပေးခြင်းသည် ရေရှည်အမြင်နှင့် ပြည်သူကိုဗဟိုပြုသော ခေါင်းဆောင်မှုဆိုင်ရာ ရှင်းလင်းသော သတင်းစကားတစ်ခု ပေးပို့သည်။
အဲမောင်း
The Nation သတင်းတွင်ဖော်ပြသည့်EU-ASEAN Health Summit 2025: Building resilient healthcare through public-private partnerships and regional cooperation ကိုပြန်ဆိုပါသည်။
